آپدیت ۲۰۲۰ اینکوترمز در حمل و نقل بینالمللی اهمیت زیادی دارد چراکه تغییرات مثبتی نسبت به اینکوترمز ۲۰۱۰ در آن به وجود آمده است. با وضع این قوانین، حمل و نقل سرعت بیشتری گرفت و همه کشورها، صادرکننده‌ها، واردکننده‌ها و شرکت‌های حمل و نقل بینالمللی خود را ملزم به رعایت آن می‌دانند.
این قواعد توسط اتاق بازرگانی بینالمللی (International Chamber of Commerce) وضع شده و هنگام تنظیم و اجرای قرارداد حمل کالا، خریداران و فروشندگان را راهنمایی میکنند. در عین حال به تولیدکننده و خریدار اجازه می‌دهد تا درها را برای تأمین مالی موثرتر تجارت باز کنند. تعهد خریدار و فروشنده توسط این قواعد مشخص می‌شود.
اتاق بازرگانی بین المللی در واقع یک نهاد داوری بینالمللی است که همه تلاش خود را میکند تا اختلافات تجاری بین المللی در کمترین زمان ممکن و به موثرترین روش‌های ممکن حل و فصل شوند. تجار، صادرکنندگان و واردکنندگان نیز ترجیح میدهند تا اختلافات خود را در نهادهای داوری حل و فصل نمایند چرا که دادگاه‌های بینالمللی به دلیل بالا بودن هزینه دادرسی و طولانی بودن روند دادرسی، چندان محبوبیتی بین صادرکنندگان و واردکنندگان ندارند.
از سوی دیگر، محموله به خصوص در روش حمل و نقل دریایی همواره در معرض خطر قرار دارد. خطرهایی که محموله را تهدید میکنند از اصلی‌ترین عوامل ایجاد مسئولیت برای شرکت‌های حمل و نقل کننده است.
اینکوترمز چیست؟
این اصطلاح از ترکیب سه کلمه انگلیسی «International Commercial Terms» به وجود آمده است. اولین مجموعه قواعد اینکوترمز به سال ۱۹۳۶ برمی‌گردد جایی که اتاق برای اولین بار آن را تهیه و وضع نمود و به اینکوترمز ۱۹۳۶ معروف شد.
به طور خلاصه اینکوترمز حدود مسئولیت و هزینهها را برای طرفین تجارت مشخص میکند. مثلا اینکه فرآیند پلمپ کانتینر، ترخیص کالا، اخذ سند، ترانسپورت بار و… بر عهده کدام طرف فرستنده یا گیرنده خواهد بود یا چه کسی هزینه بیمه را پرداخت میکند. فرستنده باید در چه محلی در مقصد کالا را تحویل دهد و مواردی از این دست. انتقال ریسک و مسئولیت در تجارت بینالمللی بسیار مهم است. اینکه کدام هزینهها بر عهده فرستنده باشد و مسئولیت تهدید کالا به عهده چه کسی باشد.
بیشتر بخوانید: تعرفه گمرکی و قوانین گمرک
آخرین ورژن اینکوترمز از ۱ ژانویه ۲۰۲۰ به اجرا درآمد. این قانون شامل یازده Incoterms جداگانه، با برخی از تجدید نظرهای خاص است که در ادامه به بررسی دقیق آنها خواهیم پرداخت.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که هر یک از یازده Incoterms به نوع حمل و نقل بستگی دارد. برای مثال برخی از آنها مختص حمل و نقل دریایی هستند (FOB).
ICC یازده اینکوترمز را به دو دسته کلی تقسیم کرده است:
- آنهایی که می‌توانند برای هر نوع حمل و نقل استفاده شوند.
- آنهایی که فقط باید برای حمل و نقل از طریق «دریا و آبراه‌های داخلی» استفاده شوند.
در ادامه همین مقاله، تمام این یازده مورد را به همراه معنای آنها و مسئولیت‌هایی که برای هریک از طرفین معامله به همراه می‌آورند شرح داده‌ایم.
کار با ابزارهای صادراتی، تحلیل اطلاعات تجاری، جلب اعتماد مشتریان خارجی، یافتن مشتری خارجی، فرایندهای عملیاتی صادرات
مهم‌ترین تغییرات اینکوترمز 2020 چیست؟
قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰ با ذکر الزامات واردات و صادرات، امنیت را بیشتر میکند. همچنین آنها مشخص میکنند که کدام یک از طرفین، مسئول متقبل شدن هر یک از این الزامات هستند. Incoterms مسئولیت‌های فرستنده و گیرنده را در نقاط مختلف حین حمل مشخص میکند. به همین ترتیب، برخی از اینکوترمزها نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل خاص مناسب ترند.
مهم‌ترین تغییر اینکوترمز ۲۰۲۰ در مقایسه با اینکوترمز ۲۰۱۰ مربوط به اصطلاح FCA (Free Carrier) است. اکنون این امکان به خریدار داده شده تا به شرکت حمل و نقل دستور دهد بارنامهای را با قید روی عرشه برای فروشنده صادر کند. با انجام این کار، شرایط و ضوابط اعتبار اسنادی اعمال می‌شود. پیش از این، بسیاری از صادرکنندگان ترجیح می‌دادند از FOB (free on board) برای ترتیب پرداخت تحت اعتبار اسنادی (LC) استفاده کنند. سابقا FCA به دلیل تفاوت هزینه مضاعف تحویل دادن محموله، برای حمل و نقل کالاهای کانتینری مناسب‌تر بود.
بارزترین تغییر بعدی، معرفی DPU (تحویل در محل تخلیه) به جای DAT (تحویل در ترمینال) است. قبلاً کلمه «Terminal» محدودیت ایجاد می‌کرد ولی DPU در اینکوترمز فعلی به طور کلی گزینه‌های بیشتری (نظیر انبار گمرک، انبار صاحب کالا و…) را برای تحویل کالا پوشش می‌دهد و دست فرستنده را بازتر گذاشته است.
مورد بعدی مربوط به اصطلاح CIP (ذکر نام محل مقرر در مقصد) است که الزامات پوشش بیمه را تغییر می‌دهد. فروشنده می‌بایست قرارداد پوشش بیمهای مربوط به ریسک از بین رفتن یا ورود خسارت به کالا را از نقطه تحویل کالا حداقل تا نقطه مقصد کالا منعقد نموده و به عبارت دیگر باید سطح بالاتری از بیمه را خریداری کند (نسبت به کلاس c در اینکوترمز ۲۰۱۰). این پوشش بیمه سابقا به عهده خریدار بود. پوشش این بیمه می‌تواند تا ۱۱۰ درصد ارزش فاکتور باشد که برای کالاهای تولیدی مناسب‌تر است.
تفاوت دیگر اینکوترمز ۲۰۲۰ و اینکوترمز ۲۰۱۰ این است که در اینکوترمز ۲۰۲۰ حفظ ایمنی بار بر عهده فروشنده است. یعنی فروشنده باید کلیه امکانات برای ایمنی محموله را فراهم کند بنابراین ملزم به پرداخت بیمه نیز هست.
به علاوه، تخصیص هزینه بین خریدار و فروشنده اکنون با دقت بیشتری فهرست شده است تا از اختلاف جلوگیری شود. یعنی دقیق مشخص شده هر یک از طرفین باید چه هزینه‌هایی را بپردازد. در اینکوترمز ۲۰۱۰، هزینهها گاهی به یک مسئله بزرگ تبدیل می‌شد چراکه تفکیک هزینهها مشخص نبود و به ابهامات دامن می‌زد.
طبق قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰ اکنون طرفین قرارداد حمل و نقل می‌توانند با وسایل خود محموله را حمل کنند و الزامی به حمل کالا توسط اشخاص ثالث نیست. به عبارت دیگر طرفین ملزم به امضا قرارداد با شرکت‌های حمل و نقل نیستند. این موضوع کاملا اختیاری بوده و به توافق خریدار و فروشنده وابسته است.
بیشتر بخوانید: نحوه تنظیم بارنامه دریایی
ترم های اینکوترمز 2020
پیش‌تر اشاره شد که اینکوترمز به طور کلی به دو دسته تقسیم شده است. در ادامه با معنای اصطلاحات و قوانین اینکوترمز 2020 به تفکیک هر یک از دو دسته آشنا خواهید شد.
اینکوترمز‌هایی که برای هر نوع حمل و نقل کارایی دارد
حتما به خاطر دارید اولین دسته، گروهی از اصطلاحات بودند که در تمام انواع حمل و نقل مشترک بوده و در هر نوع از حمل و نقل استفاده دارند.
EXW – Ex Works
EXW بدین معنا که فروشنده کالا را در مکانی مشخص در اختیار خریدار قرار می‌دهد (نظیر انبار، کارخانه و…) آن مکان می‌تواند متعلق به خریدار باشد یا متعلق به هر شخص دیگری. برای اینکه این تحویل کامل انجام شود نیازی نیست که فروشنده کالا را در هیچ وسیله نقلیه‌‌ای بارگیری کرده و همچنین الزامی به ترخیص کالا ندارد اگر نیاز به انجام تشریفات ترخیص باشد.
به عبارت دیگر، EXW برای فروشنده بسیار مطلوب است. او هیچ تعهدی برای بارگیری کالا یا پوشش هزینه‌های حمل و نقل پس از خروج کالا از محل ندارد. این ترم (اصطلاح) در صورتی که محصولات صادراتی باشد می‌تواند برای خریدار تعهداتی ایجاد کند و از ناحیه خریدار باید بسیار با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرد.
FCA (FREE CARRIER) اینکوترمز چیست؟
در حالت FCA، فروشنده مسئول تحویل کالا به محلی است که خریدار تعیین کرده است. او باید کالا را در وسیله حمل و نقلی که خریدار مهیا نموده بارگیری کند. بعد از آن، فروشنده حمل و نقل را سازماندهی میکند. او ملزم به انجام تشریفات صادراتی و رعایت الزامات امنیتی است. در واقع در FCA فروشنده باید تشریفات صادراتی کالا را انجام دهد. با این حال، تشریفات ترانزیت کالا و همچنین هزینه‌های واردات در مقصد بر عهده فروشنده نیست و فروشنده از پرداخت این قبیل هزینهها مبراست.
این ریسک زمانی منتقل می‌شود که کالا در وسیله حمل و نقلی که توسط خریدار مهیا شده بارگیری شود. بنابراین، هر گونه آسیب به محصولات در هنگام سوار شدن به کشتی بر عهده خریدار است. خریدار کرایه حمل، هزینه‌های صدور بارنامه و بیمه را پرداخت میکند. همچنین هزینه تخلیه و حمل و نقل تا مقصد نهایی برعهده خریدار خواهد بود.
FCA اصطلاحی است که تحت قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰ تغییرات زیادی داشته است. بر اساس این اصطلاح، خریدار اکنون می‌تواند به شرکت حمل‌کننده خود دستور دهد بارنامهای را با درج عبارت on-board برای فروشنده صادر کند تا فروشنده شرایط اعتبار اسنادی را برآورده سازد.
بر اساس قانون گروه F، «در یک مکانِ نامگذاری شده» در سمت فروشنده است، اما خریدار حامل اصلی و فورواردر را تعیین میکند. فروشنده کنترلی روی کالاهای تحت عنوان F ندارد، بنابراین فورواردر و حمل کننده هیچ تعهدی در قبال فروشنده ندارند. این امر در گذشته هنگام فروش تحت اعتبار اسنادی مشکلاتی ایجاد کرده است، زیرا شرکت‌های حمل و نقل بین المللی الزامی برای ارائه بارنامه به فروشنده ندارند. فروشنده‌‌ای که معمولاً برای دریافت وجه تحت اعتبار اسنادی خود به بارنامه نیاز مبرم دارد.
تحت اینکوترمز ۲۰۲۰، FCA را می‌توان برای هر نوع حمل و نقل (هوایی، پیک، کامیون، ریلی، کشتی یا حمل و نقل چند وجهی) استفاده کرد.
CPT – Carriage Paid To
CPT فراتر از FCA است و مقرر میکند که فروشنده هزینه‌های حمل و نقل تا مقصد خریدار را متحمل می‌شود. فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و طبق دستور خریدار به متصدی حمل یا مکان نامگذاری شده تحویل می‌دهد. در واقع کالا را به اولین حامل یا شخص دیگری که توسط فروشنده اعلام می‌شود در یک مکان مشخص حمل و نقل (معمولاً یک پایانه حمل و نقل خارجی) تعیین شده، تحویل می‌دهد. در این مرحله ریسک به خریدار منتقل می‌شود.
در واقع، فروشنده مسئول هزینه‌های حمل و نقل مرتبط با تحویل کالا است. اما مسئولیتی در قبال تهیه بیمه ندارد. فروشنده متصدی حمل بینالمللی را انتخاب کرده و کرایه حمل را می‌پردازد و مسئولیت بارگیری و تخلیه کالا در مکان مقصد مشخص شده را بر عهده دارد. برخی از خریداران متوجه نمی‌شوند که اگرچه فروشنده حامل بینالمللی را انتخاب میکند، اما ریسک‌های احتمالی در طول حمل‌ونقل بر عهده خریدار خواهد بود.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل ترخیص کالا از گمرک
CIP (Carriage and Insurance Paid To)
فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و آن را به متصدی حمل یا شخص دیگری که فروشنده در محل مشخصی از حمل و نقل تعیین کرده تحویل می‌دهد و در نتیجه ریسک‌های بعدی به خریدار منتقل می‌شود.
با قید این ترم، فروشنده مسئول هزینه‌های حمل و نقل مربوط به تحویل کالا و تهیه پوشش بیمهای به محل ذکر شده می‌باشد. میزان بیمهای که فروشنده باید بخرد تحت قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰ برای CIP افزایش یافته است. فروشنده باید سطح وسیع‌تری از پوشش بیمهای را نسبت به قانون قدیمی CIP اینکوترمز ۲۰۱۰ خریداری کند. این مبلغ باید حداقل ۱۱۰٪ ارزش کالا و هزینه‌های حمل و نقل به شرح مندرج در بند A از بندهای محموله موسسه باشد.
DAP (Delivered at Place) چیست؟
در این اصطلاح، فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و تمام خطرات و هزینه‌های مربوط به تحویل کالا به مقصد خارجی نام گذاری شده را به استثنای تخلیه متحمل می‌شود. DAP به این معنی است که خریدار مسئول کلیه هزینهها و خطرات مربوط به تخلیه کالا و ترخیص کالا از گمرک برای واردات کالا به کشور مقصد نامگذاری شده است. مکان نامگذاری شده تحت این اصطلاح می‌تواند یک بندر، مکان خریدار یا هر مکان نامگذاری شده دیگری باشد که بر روی آن توافق شده است. از این نظر، DAP انعطاف پذیری زیادی را برای هر دو طرف فراهم میکند.
DPU (Delivered at Place Unloaded)
این Incoterm که قبلاً تحویل در پایانه (DAT) نام داشت، به تحویل در محل تخلیه (DPU) تغییر نام داده است زیرا خریدار و/یا فروشنده ممکن است بخواهند تحویل کالا در جایی غیر از ترمینال انجام شود. این اصطلاح اغلب برای کانتینرهای LCL با چندین گیرنده استفاده می‌شود.
DPU بسیار شبیه DAP است با این تفاوت که فروشنده باید هزینه تخلیه کالا را بپردازد. مانند DAP، فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و تمام خطرات و هزینه‌های مربوط به تحویل کالا را به محل ذکر شده، که می‌تواند یک بندر یا مکان نامگذاری شده دیگری در مقصد خارجی باشد، متحمل می‌شود. مسئولیت کلیه هزینهها و خطرات از این نقطه به بعد از جمله ترخیص کالا برای واردات در کشور مقصد بر عهده خریدار می‌باشد.
DDP (Delivered Duty Paid) اینکوترمز چیست؟
ترم DDP در اینکوترمز ۲۰۲۰ به این معنی است که فروشنده تمام خطرات و هزینه‌های مربوط به تحویل کالا به مقصد مشخص شده را برای تخلیه و ترخیص برای واردات متحمل می‌شود.
به طور کلی DDP یک اصطلاح خطرناک برای فروشنده به حساب می‌آید، زیرا ممکن است به طور کامل از مراحل ترخیص واردات در کشور مقصد یا نحوه یافتن یک ترخیص‌کار گمرک محلی آگاه نباشد. فروشنده همچنین باید با ارز خارجی معامله کند، به این معنی که آنها مسئول تبادل ارز و خطرات مرتبط با آن هستند.
این ترم در میان ۱۱ ترم اینکوترمز ۲۰۲۰ بیشترین مسئولیت را برعهده فروشنده می‌گذارد چرا که محل تحویل کالا همان محل مقصد می‌باشد. به دلیل تمام این موانعی که فروشنده باید بر آنها غلبه کند، DDP ممکن است برای واردکنندگان نیز ارزش مشکوکی داشته باشد، زیرا آنها باید برای عبور موفقیت‌آمیز این چالش‌ها به فروشنده وابسته باشند و بنابراین هزینه کالا می‌تواند بسیار افزایش پیدا کند.
اینکوترمز‌های مختص حمل و نقل دریایی
چهار اینکوترمز از میان یازده تای آن مخصوص حمل و نقل دریایی است. در ادامه به توضیح و تبیین آنها می‌پردازیم:
FAS (Free Alongside Ship)
فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و زمانی که در کنار کشتی در بندر حمل نامگذاری شده قرار می‌گیرد، آنها را تحویل می‌دهد. خریدار تمامی ریسک/هزینه‌های کالا را از این نقطه به بعد بر عهده می‌گیرد. این اصطلاح رایجی در shipping نیست مگر برای کالاهایی که بارگیری آنها دشوار باشد.
FOB (Free on Board) اینکوترمز به چه معنی است؟
فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و زمانی که آنها روی یا درون کشتی در بندر حمل و نقل نامگذاری شده هستند آنها را تحویل می‌دهد. بسیاری به اشتباه مسئولیت فروشنده را تا روی عرشه کشتی می‌دانند در صورتی که مسئولیت به چیدمان کالا در کشتی مربوط می‌شود. برای مثال چیدمان کالای فله با کانتینر تفاوت زیادی دارد. خریدار تمام ریسک‌ها و هزینه‌های کالا را از این لحظه به بعد به عهده خواهد داشت.
مسئولیت فروشنده شامل ترتیب ترخیص صادرات است. در عین حال، خریدار هزینه حمل و نقل دریایی، بارنامه و بیمه را پرداخت میکند. همچنین هزینه‌های تخلیه و حمل و نقل محلی از بندر ورودی تا مقصد نهایی بر عهده اوست. در حالی که هر گونه خسارت وارده به کالا در هنگام سوار شدن به کشتی به عهده خریدار می‌باشد.
CFR (Cost and Freight)
فروشنده کالا را برای صادرات ترخیص میکند و زمانی که آنها در کشتی در بندر حمل و نقل هستند آنها را تحویل می‌دهد. وی هزینه حمل بار تا بندر مقصد را بر عهده می‌گیرد.
از طرف دیگر، خریدار نیز تمام خطرات کالا از زمانی که کالا در کشتی در بندر حمل و نقل تحویل داده شده را بر عهده خواهد داشت.
این اصطلاح بسیار شبیه اینکوترم CPT است، اما فقط می‌تواند برای حمل و نقل دریایی و آبراهه داخلی استفاده شود، و خریدار تنها زمانی که کالا در کشتی بارگیری می‌شود، متحمل ریسک خواهد شد.
CIF- Cost, Insurance and Freight در اینکوترمز به چه معنی است؟
طبق قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰، CIF به این معنی است که فروشنده مسئول بارگیری کالاهای بسته‌بندی شده مناسب در کشتی تعیین شده، کرایه حمل تا بندر مقصد مشخص شده در سمت خریدار و بیمه تا آن نقطه مشخص شده است. CIF یکی از دو قانون اینکوترمز ۲۰۲۰ است که مشخص میکند کدام یک از طرفین باید بیمه بخرند و ناظر بر خرید بیمه باشند.
برخلاف تغییر اینکوترمز ۲۰۲۰ در عبارت Carriage and Insurance Paid to (CIP)، که میزان پوشش بیمهای مورد نیاز برای کالاها را افزایش می‌دهد، CIF معتقد است که حداقل سطح پوشش مشخص شده توسط بند C از بندهای محموله کافی است. به این دلیل که CIF معمولاً در حمل و نقل کالاهای با ارزش کمتر از CIP استفاده می‌شود.
در هر دو مورد (CIF و CIP -) بیمه باید حداقل ۱۱۰٪ از ارزش کالا را که در قرارداد فروش ارائه شده است پوشش دهد. در ضمن بیمه باید کالا را حداقل تا زمان تحویل پوشش دهد. ریسک یا مسئولیت کالا به محض بارگیری کالا در کشتی قبل از انجام حمل بین المللی از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.
با تمام شرایط گروه C، از جمله CIF، فروشنده مسئول قرارداد حمل و نقل بینالمللی است. محل نامگذاری شده که در آن انتقال مسئولیت انجام می‌شود همیشه در سمت خریدار است.
کار با ابزارهای صادراتی، تحلیل اطلاعات تجاری، جلب اعتماد مشتریان خارجی، یافتن مشتری خارجی، فرایندهای عملیاتی صادرات
تفاوت fca و fob اینکوترمز در چیست؟
تفاوت اصلی بین FOB و FCA در Incoterms 2020 در مورد مسئولیت های خریدار و فروشنده در حین حمل و نقل کالا به مقصد نهایی است.
در شرایط FOB، فروشنده مسئولیت ارسال کالا به بندر بارگیری را بر عهده دارد و پس از آن، خریدار مسئولیت بارگیری کالا و هزینه های مربوط به حمل و نقل آن را به مقصد نهایی بر عهده دارد.
اما در شرایط FCA، فروشنده مسئولیت تحویل کالا به محلی که توافق شده است (مثلاً کارخانه یا انبار) را بر عهده دارد و پس از آن، خریدار مسئولیت حمل و نقل کالا و هزینه های مربوط به آن را به مقصد نهایی بر عهده دارد.
بنابراین، تفاوت اصلی بین FOB و FCA در Incoterms 2020 در مورد محل تحویل کالا و مسئولیت های مربوط به حمل و نقل آن به مقصد نهایی است.
جمع بندی: خلاصه اینکوترمز 2020
اینکوترمز 2020 مجموعهای از شرایط تجاری استاندارد شده است که توسط اتاق بازرگانی بینالمللی (ICC) منتشر شدهاند و وظایف خریداران و فروشندگان در معاملات تجاری بینالمللی را تعریف میکنند. آخرین نسخه Incoterms 2020 شامل 11 شرط است که وظایف طرفین در انتقال کالا از فروشنده به خریدار را شفاف میکند. این شرایط مسائلی از جمله انتقال خطر، تحویل کالا و پرداخت هزینهها را پوشش میدهند. با استفاده از این شرایط استاندارد، خریداران و فروشندگان می‌توانند از بروز سوءتفاهم و اختلافات جلوگیری کرده و اطمینان حاصل کنند که معاملات آنها به صورت صحیح و با کارایی بالا انجام می‌شود.
با استفاده صحیح از اینکوترمز، می‌توانید با هماهنگی بیشتر، کالاهای خود را با سرعت بیشتر حمل و نقل و تحویل دهید و سریع‌تر پول دریافت کنید و این امری است که همه در دنیای تجارت امروز به دنبال آن هستند.
