ترید مپ (Trade map) ابزار مفیدی برای تحقیقات بازار هدف در حوزه صادرات به حساب میآید که میتوان با استفاده از آمار و نمودارهای آن برای شناسایی اندازه بازار، پویایی بازار، قابلیت فروش و رقبا استفاده کرد. این ابزار آمار مربوط به بازارهای مختلف جهان را از سال ۲۰۰۱ تا کنون در خود ذخیره دارد که به وسیله آن میتوان به سوالاتی همچون موارد زیر پاسخ داد:
- بیشترین واردات هر کشور چه محصولی است
- کدام کشورها بیشترین معاملات تجاری را با ایران دارند
- ایران به کدام کشورها صادرات دارد و به هر کشور چه محصولی صادر می کند
- چه کشورهایی می توانند بازار مناسبی برای محصول من باشند
- در هر بازار خارجی کدام شرکت ها کار واردات را انجام می دهند و من چطور می توانم برای فروش محصولم با آن ها تماس بگیرم
- روند صادرات کدام محصولات رو به افزایش داشته و می توانند گزینه مناسبی برای صادرات باشند
- و بسیاری موارد دیگر
ترید مپ چیست؟
وبسایت ترید مپ یک پایگاه داده کامل و جامع از آمار تجارت بین کشورهای مختلف است. این سایت تمام اطلاعات را به صورت طبقه بندی شده و رایگان در دسترس عموم مردم قرار داده و صادرکنندگان و واردکنندگان میتوانند با استفاده از آن به آنالیز بازار پرداخته، رقبا را شناسایی کرده و بهترین محصول یا بهترین بازار هدف مناسب را انتخاب کنند.
متاسفانه به دلیل عدم وجود ترید مپ فارسی، استفاده از این اطلاعات برای بعضی فارسی زبانان ممکن است دشوار باشد. به علاوه تفسیر نمودارها و جداول نیز نیاز به اندکی تخصص دارد. برای سهولت کار صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی عزیز، ما تصمیم گرفتیم مجموعه کاملی از آموزش استخراج و تفسیر آمار تجاری به وسیله تریدمپ آماده کرده و به رایگان در اختیار هم وطنان عزیزمان قرار دهیم.
آموزش ترید مپ همراه با ویدئوی فارسی
برای آموزش ویدئویی ترید مپ، به صورت قدم به قدم، چند ویدئو کوتاه تهیه کردهایم که در هر کدام چند سوال را پاسخ دادهایم. این آموزشها از این قرار هستند:
1- شروع کار با ترید مپ (ویدئوی اول)
- ترید مپ چه کاربردهایی دارد؟
- انتخاب محصول مورد نظر در ترید مپ
- انتخاب کشور مورد نظر در ترید مپ
2- پیدا کردن دادههای مورد نیاز در ترید مپ (ویدئوی دوم)
- HS کد یا کد تعرفه
- مقدار صادرات و واردات هر کشور برای هر محصول
- تراز تجاری
- قیمت محصول برای صادرات به هر کشور
3- تحلیل اطلاعات ترید مپ (ویدئوی سوم)
- تحلیل روند بازارهای بینالمللی
- تحلیل ساختار بازارهای بینالمللی
- تعرفه هر محصول
4- چطور با استفاده از آمار ترید مپ، بهترین کشور را برای صادرات محصول خود انتخاب کنیم؟ (ویدئوی چهارم)
- بازارهای بزرگ خریدار محصول کدامند؟
- روند واردات محصول طی سالهای متوالی چگونه بوده است؟
- میزان تقاضای هر کشور برای محصول مورد نظر چقدر است؟
- تعرفه محصول من در هر کشور چقدر است؟
- برای انتخاب بازار هدف باید به چه مواردی توجه کنیم؟
- و در انتها نیز یک مثال را در تریدمپ بررسی خواهیم کرد.
5- تحلیل روابط تجاری کشورهای مختلف با هم در ترید مپ (ویدئوی پنجم)
- حجم و ارزش تجارت یک محصول خاص بین کشورهای مختلف چگونه است؟
- چرا ارزش یک محصول در کشورهای مختلف متفاوت است؟
- روند تجارت محصول من بین کشورهای مختلف طی سالهای متوالی چه تغییراتی داشته است؟
گام اول – شروع کار با ترید مپ
همانطور که در ویدئوی زیر مشاهده خواهید کرد، برای شروع کار باید به آدرس trademap.org مراجعه کنید. فراموش نکنید که برای کار با تریدمپ همواره باید در سایت ترید مپ لاگین کنید یا وارد شده باشید. اهمیت این مسئله از نظر نمایش اطلاعات و آمار کامل است. در واقع وقتی در سایت لاگین کرده باشید، تمام آمار و اطلاعات آن به طور رایگان برای شما نمایش داده خواهد شد. در حالی که بدون لاگین کردن ممکن است برخی محصولات به رنگ قرمز مشاهده شوند که یعنی اطلاعات آن قابل دسترس نیست.
بعد از اینکه وارد سایت ترید مپ شدید، در بالای صفحه یک نوار سرمهای رنگ مشاهده میکنید که در سمت راست آن گزینه login وجود دارد. با کلیک بر روی لاگین وارد صفحه ای خواهید شد که در آن باید ایمیل و پسورد خود را وارد کنید. چنانچه اولین بار است که قصد لاگین دارید یعنی باید ابتدا ثبت نام کنید. در این صورت بر روی register که در همان صفحه مشاهده خواهید کرد کلیک نمایید.
سپس وارد صفحه ای میشوید که در آن دو کادر دیده میشود. در هر دو باید ایمیل خود را وارد کنید. علت اینکه دو بار ایمیل را وارد میکنید تأیید و اطمینان از صحت آن است.
بعد از ورود آدرس ایمیل، ممکن است یک کادر دیگر در پایین اضافه شود که برای وارد کردن کد شراکت با مجموعه تریدمپ است. این قسمت را خالی رها کنید و بر روی دکمه پایین آن یعنی continue registration کلیک کنید.
ویدئوی 1- شروع کار با ترید مپ:
کابردهای ترید مپ
از تریدمپ میتوانید برای رصد کردن بازارهای صادراتی، اندازه و دینامیک آن بازارها استفاده کنید. به علاوه این ابزار برای رصد کردن رقبایی که در یک بازار برای محصولات مختلف با هم رقابت میکنند و بررسی روندها و ترندهای محصول مفید است.
اطلاعات بازارهای جهانی برای محصول شما
را جمعآوری کرده و در اختیارتان قرار میدهد
انتخاب محصول مورد نظر در تریدمپ
در صفحه باز شده دو گزینه imports و exports را مشاهده خواهید کرد (در تصویر اول همین صفحه این بخش را با شماره 1 مشخص کردهایم). اولین قدم برای شروع تحقیق انتخاب یکی از این دو گزینه است. شما باید انتخاب کنید اطلاعات مربوط به واردات جهان یا یک بازار مشخص را نیاز دارید یا قصد دارید دادههای مربوط به صادرات آن را بررسی کنید.
سپس نوبت به انتخاب محصول مورد نظر میرسد. در اینجا با گزینه service یا product مواجه میشوید (بخش شماره 2) و باید انتخاب کنید که قصد مشاهده آمار مربوط به صادرات و واردات «کالا»ی مشخصی را دارید یا قصد دارید در حوزه صادرات و واردات «خدمات» تحقیق کنید. به صورت پیش فرض گزینه product یا کالا انتخاب شده.
در فضای خالی رو به روی آن میتوانید HS Code یا نام محصول مورد نظر خود را به انگلیسی تایپ کنید تا گزینههای پیشنهادی در منوی آبشاری مشاهده شده و از میان آنها کالای مد نظر خود را انتخاب نمایید. توجه داشته باشید که HS code کالاها هر پنج سال مجدد مورد بازبینی قرار میگیرند و ممکن است تغییراتی در آنها صورت پذیرد. لذا اگر بر اساس شماره تعرفه یا HS code سرچ میکنید از صحت آن مطمئن شوید.
بیشتر بخوانید: HS کد چیست و چگونه به دست میآید؟
چنانچه محصول مورد نظر شما در میان گزینههای پیشنهادی وجود نداشت از بخش advanced search استفاده کنید (بخش 1-2). در این بخش میتوانید شماره تعرفههای ملی کشورها را نیز مشاهده و محصول خود را از میان آنها انتخاب کنید. برای این منظور گزینه at national tariff line را انتخاب کنید.
چنانچه قصد دارید تمام محصولات وارد/صادر شده یک کشور را مشاهده کنید، میتوانید این قسمت را خالی رها کرده و از بخش بعدی کشور یا منطقه مورد نظر را انتخاب کنید.
انتخاب کشور مورد نظر در تریدمپ
بعد از انتخاب کالا یا خدمات مورد نظر، به بخش بعدی یعنی country/region بروید (بخش شماره 3) و نام کشور یا منطقه مورد نظر خود را تایپ کرده و مانند بخش قبلی از میان گزینههای پیشنهادی، بازار هدف را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که برای تحقیق در مورد کشور خاص باید گزینه country را انتخاب کنید و برای تحقیق در مورد یک منطقه مثل اروپا، خاورمیانه، آسیای شرقی و… گزینه region را علامت بزنید.
چنانچه قصد دارید آمار صادرات و واردات یک کالای خاص را در سطح جهان مورد بررسی قرار دهید، بخش مربوط به کشور و منطقه را خالی رها کرده و تنها در بخش product نام و HS code کالای مورد نظر را انتخاب کنید.
بعد از اینکه کالا و مقصد مورد نظر برای صادرات یا واردات مشخص شدند، یک گزینه دیگر نیز با عنوان partner / region نمایش داده میشود. با وارد کردن نام شریک تجاری کشور مورد نظر، آمار صادرات و واردات انجام شده بین دو کشور انتخاب شده نمایش داده خواهد شد. برای مثال اگر در بالای صفحه گزینه imports، در قسمت country نام ایتالیا و در بخش partner نام ایران را وارد کرده باشید، آمار واردات ایتالیا از ایران نمایش داده می شود. همچنین برای مشاهده آمار واردات ایتالیا از کل جهان باید این قسمت را خالی رها کنید.
گام دوم – پیدا کردن دادههای مورد نیاز در ترید مپ
بعد از اینکه اطلاعات مورد نیاز مشخص شدند گزینههای پایین آن فعال خواهند شد که شامل پنج گزینه trade indicators، yearly time series ، quarterly time series، monthly time series و companies است.
برای مشاهده آمار مورد نیاز، بر روی گزینه trade indicators کلیک کنید. بقیه مراحل به صورت مفصل در ویدئوی زیر توضیح داده شده است.
ویدئوی 2- پیدا کردن دادههای مورد نیاز در تریدمپ:
با انتخاب گزینه trade indicators وارد صفحه جدیدی خواهید شد و جدولی طولانی از فهرست واردات یا صادرات کالاهای انتخابی در منطقه انتخابی به نمایش در خواهد آمد.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده میکنید، در بالای جدول عنوان آن و در سطر اول جدول مقدار کل صادرات یا واردات محصول انتخابی در منطقه انتخابی را مشاهده خواهید کرد.
ستونهای جدول بر اساس اطلاعاتی که در ابتدای پروسه تعریف کرده باشید میتواند متفاوت باشد؛ اما تفسیر آنها کار سختی نیست و کافی است به توضیحاتی که در ردیف بالای هر ستون که با پس زمینه آبی رنگ مشخص شده توجه نمایید.
تعریف کد تعرفه در جدول تریدمپ
در اولین ستون از سمت چپ، دو رقم بعدی HS کد نمایش داده میشود تا اطلاعات دقیقتری از محصول مورد بررسی ارائه شود. در این مثال HS کد انتخابی ما در تصویر 08 بوده؛ از همین رو در این ستون دو رقم بعدی باید نشان داده شود تا HS کد 4 رقمی مشخص شود. اما از آنجا که آمار جدول به تفکیک کشور نمایان شده و هر کشور ممکن است چند نوع محصول از همان نوع صادر/وارد کند، به جای یک عدد خاص در این ستون یک علامت + قرار داده شده که با کلیک بر روی آن آمار کل صادرات/واردات مربوط به آن کشور نمایان میشود.
بررسی صادرات و واردات هر کشور برای هر محصول
ستون دوم از سمت چپ، کشورهای صادرکننده (یا واردکننده) را مشخص میکند. اگر در ابتدای این مراحل شما گزینه واردات را انتخاب کرده باشید، کشورهای واردکننده برایتان به نمایش درخواهد آمد و در صورت انتخاب گزینه صادرکننده، کشورهای صادرکننده به کشور انتخابی را ملاحظه میکنید.
در بالای ستون سوم نوشته شده value imported/exported … (USD thousand) و به معنی ارزش دلاری صادرات یا واردات کالای مورد نظر در یک سال گذشته است که بر حسب «هزار دلار امریکا» یا هزار USD گزارش میشود. مثلا اگر شما imports یا «واردات» را انتخاب کرده باشید و اکنون جلوی کشور یونان با عدد ۷۲۰۰ مواجه شوید یعنی واردات یونان به کشور انتخابی شما طی سال گذشته به مقدار ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار امریکا بوده است. توجه داشته باشید که عدد سال نیز در بالای ستون با بک گراند آبی مشخص شده است.
گاهی در جداول ترید مپ ممکن است مقدار quantity نیز ذکر شود. این ستون مقدار صادرات یا واردات را نشان میدهد که واحد آن نیز معمولا در ستون بعدی مشخص میشود. واحدها میتوانند بر حسب تن، لیتر و. . باشند.
تراز تجاری در تریدمپ
ترید بلنس یا تراز تجاری در واقع تعادل میان صادرات و واردات کشورها را مشخص میکند. برای محاسبه ترید بلنس یا بالانس تجاری باید ارزش واردات کشور را از ارزش صادرات آن کم کنید. در این صورت چنانچه عدد منفی به دست آمد یعنی واردات آن بیشتر از صادراتش بوده و در صورت مثبت بودن عدد، صادرات بیشتر از واردات بوده است. اعداد منفی در این جدول با رنگ قرمز مشخص شدهاند.
ممکن است در بعضی شرایط با رنگهای دیگری نیز مواجه شوید که در این صورت توضیحات آن در پایین جدول مشخص خواهد شد. مثلا رنگ بنفش نشان میدهد این عدد واقعی نیست و یک mirror data است. برخی کشورها آمار مربوط به صادرات و واردات خود را گزارش نمیکنند، در این صورت آمار مورد نیاز از گزارشهای مربوط به کشورهای طرف تجاری آنها به دست میآید و به آن mirror data میگویند.
کار با ابزارهای صادراتی، تحلیل اطلاعات تجاری، جلب اعتماد مشتریان خارجی، یافتن مشتری خارجی، فرایندهای عملیاتی صادرات
قیمت گذاری محصول صادراتی
معمولا وقتی ارزش کالا و مقدار آن مشخص شود میتوان ارزش هر واحد کالا را نیز تعیین کرد. این مقدار در جدول معمولا با عنوان unit value نشان داده میشود که از تقسیم ارزش محصول بر مقدار آن به دست خواهد آمد. مثلا نشان میدهد که به طور متوسط ارزش هر تن قهوه که از کشور یونان به کشور مورد نظر شما در طول سال فلان صادر شده چقدر بوده است.
در تفسیر این عدد باید دقت زیادی داشت؛ چراکه ارزش هر واحد از یک محصول میتواند در طول سال یا حتی بسته به برند، کیفیت محصول یا واریته آن متفاوت باشد. در حالی که در اینجا یک عدد برای مجموع انواع آن محصول در طول سال گزارش شده. مثلا قیمت قهوه در بعضی فصلها میتواند بیشتر شود. هم چنین بعضی انواع قهوه گرانتر از بعضی دیگرند. شکل و سایز بستهبندی و برند انواع وارد یا صادر شده نیز میتواند متفاوت باشد که بر روی قیمت آن تأثیر خواهد داشت. در واقع عدد نهایی گزارش شده در جدول براوردی از همه اینهاست. بنابراین میتوان از آن به عنوان درک تغییرات قیمت در طول زمان برای مشتری نهایی استفاده کرد. البته هزینه مالیات بر ارزش افزوده و موارد مشابه در عدد نمایش داده شده محاسبه نشدهاند.
گام سوم – تحلیل اطلاعات تریدمپ
در ستون share in سهم هر کشور از بازار هدف به صورت درصدی معین شده. به این ترتیب میتوانید رقبای بزرگ و کوچک خود را پیدا کنید و بر همین اساس فعالیتهای بازاریابی و راهکارهای تجاریشان را زیر نظر بگیرید. همچنین به این وسیله جایگاه کشور خود را نیز در بازار هدف مشاهده خواهید کرد.
برای مثال اگر در صفحه اول ترید مپ صادرات را انتخاب کرده، کشور را ایران و شریک تجاری یا partner را ترکیه انتخاب کنید، این ستون در جدول آمار با عنوان «Share in Iran, Islamic Republic of’s exports, %» نمایش داده میشود و عدد آن نمایانگر سهم ترکیه از کل بازار صادرات ایران برای آن محصول مشخص (که در جدول در همان ردیف نوشته شده) خواهد بود.
ستون دیگری که برای انتخاب بازار هدف میتواند مهم باشد، ستون growth in … است که مقدار رشد صادرات یا واردات را در سالهای تعیین شده نشان میدهد. سالهای مورد نظر در همین سلول آبی رنگ از جدول مشخص میشوند مثلا نوشته شده growth in imported value between ۲۰۱۹-۲۰۲۰ (٪) که یعنی مقدار رشد واردات بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ بر حسب درصد. مقدار رشد را همیشه به صورت درصد گزارش میکنند و مقدار عددی آن از اعداد ستون ارزش واردات یا صادرات به دست میآید.
ویدئوی 3- تحلیل اطلاعات تریدمپ:
تحلیل روند بازارهای بینالمللی
مقدار رشد ارزش دلاری تبادل محصول طی یک سال (growth in value) ممکن است تحت تأثیر همه گیری ویروس کرونا، مشکلات سیاسی موقتی بین کشورها و… قرار گیرد. از همین رو بهتر این است که رشد بین چند سال را جمع کرده و بر تعداد سالها تقسیم کنیم تا یک مقدار متوسطی از رشد سالانه تبادل کالا به دست آید.
معمولا این عدد به صورت رشد سالانه بین 2 یا ۵ سال گذشته گزارش میشود و میتواند معیار خوبی برای تشخیص ثبات تجارت کالای مورد نظر باشد. چنانچه اختلاف فاحشی میان «رشد سالانه بین دو سال گذشته» و «رشد سالانه بین ۵ سال گذشته» مشاهده شود یعنی تغییرات خاصی در تبادلات کالای مورد نظر صورت گرفته و اگر قصد صادرات آن محصول را دارید باید بیشتر در عوامل دخیل و تغییرات صادرات آن دقیق شوید. به طور کلی این تغییرات میتواند ناشی از تغییر در نیاز آن کشور به محصول مورد نظر یا تغییر هزینههای بیمه و حمل و نقل یا بسیاری موارد دیگر باشد که نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
این عدد مشخصا تغییرات ارزش صادرات یا واردات یک محصول از کشور مشخص شده در جدول به کشوری که شما در ابتدای پروسه انتخاب کردید را نشان میدهد. منفی بودن این عدد بیانگر کاهش و مثبت بودن آن نشانه افزایش ارزش کالای مبادله شده طی سالهای مشخص شده خواهد بود.
همچنین همین مقدار رشد سالانه را بر حسب مقدار کالای مبادله شده بر حسب تن، لیتر، تعداد یا … نیز میتوان در جدول مشاهده کرد که تحت عنوان رشد مقدار کالا یا growth in quantity مشخص میشود.
با کلیک بر روی علامت زرد رنگ «i» در کنار عنوان هر ستون، فرمول محاسبه اعداد آن ستون به نمایش درخواهد آمد.
گام چهارم – متوسط تعرفه محصول برای هر کشور
در ستون آخر جدول میانگین تعرفه واردات یا صادرات محصول مورد نظر به کشور نوشته شده در جدول را ملاحظه خواهید کرد. مثلا اگر در ستون مقابل کشور آلبانی با عدد ۹.۸ مواجه شوید یعنی میانگین تعرفه واردات/صادرات به کشور آلبانی ۹.۸ درصد از قیمت کالا (محصول انتخابی) است اما اینکه از کشور مورد نظر شما دقیقا چقدر باشد مشخص نیست. ضمن اینکه در اینجا تعرفهها بر اساس ۶ رقم HS کد مشخص شدهاند و این در حالی است که در واقعیت تعرفهها بر اساس HS code ملی کشورها تعیین میگردند.
همچنین شما میتوانید با کلیک بر روی select your indicators که در اولین سطر از جدول تعبیه شده، عنوانهای مورد نظر خود را برای نمایش در جدول انتخاب کنید. این قسمت در تصویر بالا با علامت ستاره (*) مشخص شده است.
تشخیص پتانسیل تجاری بین کشورها به کمک تریدمپ
یکی از موارد مفیدی که از قسمت select your indicators میتوانید انتخاب کنید، گزینه «برآورد تجارت بالقوه استفاده نشده» است. این گزینه نشان میدهد که از لحاظ تئوری، کشور مورد نظر ظرف ۵ سال آینده چقدر دیگر (از نظر ارزش کالا) میتواند به مقدار صادرات/واردات خود بیفزاید.
همچنین ممکن است برای بررسی دقیقتر مقدار تبادلات صورت گرفته بین کشورهای مختلف با کشور مورد نظر خود نیاز به دادههای ماهانه، ۲۰ ساله یا غیره داشته باشید. در این صورت از بخش بالای صفحه، قسمت other criteria میتوانید جزئیات جدول را تغییر دهید.
در همین قسمت قابلیت تغییر دادهها از imports به exports و بالعکس وجود دارد. برای مثال چنانچه در حال حاضر واردات آلبالو به کشور ایتالیا را انتخاب کردهاید، با تغییر این گزینه به exports میتوانید صادرات آلبالوی کشور ایتالیا به دیگر کشورها را ببینید.
در بخش بعدی میتوانید از میان سه گزینه یکی را انتخاب کنید. در صورت انتخاب گزینه by country، مبادلات کالای انتخاب شده بین کشور انتخاب شده و کشورهای مختلف به نمایش درخواهد آمد. با انتخاب گزینه by product میتوانید کل محصولات واردات یا صادرات کشور انتخاب شده را مشاهده کنید. حتی میتوانید از بخش بالایی (partner) کشور دومی نیز انتخاب کنید تا به این ترتیب کل محصولات مبادله شده میان این دو کشور برایتان به نمایش دربیاید. انتخاب service نیز همین عمل را برای خدمات انجام خواهد داد.
اما برای اینکه با توجه به تمام آمار و اطلاعاتی که تا به اینجا از جدول ترید مپ استخراج شد، بتوانید بهترین کشور برای صادرات محصول خود را انتخاب کرده و ببینید پتانسیل صادرات به کدام کشورها وجود دارد، ویدئوی دیگری تهیه کردهایم (ویدئوهای شماره 4 و 5) که همراه با توضیحات کامل و مفصل در مقاله «بهترین بازار صادراتی برای کسب و کار من کدام است» قرار دادهایم.
جمع بندی
در این مقاله با نحوه ورود داده و گرفتن خروجی به شکل جدول از ترید مپ آشنا شدید؛ اما حقیقت این است که ترید مپ ابزاری بسیار کامل و شگفت انگیز برای کسب دادهها و آمار واردات و صادرات جهانی است و نه تنها آشنایی با نحوه استخراج داده از آن مهم است، بلکه آموزش نحوه تفسیر آن دادهها نیز میتواند دنیایی از اطلاعات جدید به روی صادرکنندگان و واردکنندگان بگشاید.
تمام تلاش ما در این مقاله بر این بود که آموزشی کامل و جامع از ترید مپ در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. اما گاهی در عمل ممکن است به مواردی خاص برخورد داشته باشید. در صورتی که بعد از مشاهده ویدئوها، احساس کردید سوالی پاسخ داده نشده یا توضیحات کافی نبوده میتوانید از طریق بخش نظرات پایین صفحه با ما در ارتباط باشید.
21 پاسخ
سپاس از شما
عالی ممنون از شما