بازاریابی صنایع دستی برای صادرات از چند جهت نسبت به بازاریابی سایر کالاها متفاوت خواهد بود. اول اینکه صنایع دستی هر کشور به نوعی مربوط به تاریخ و فرهنگ همان کشور است و ممکن است برای کشورهای دیگر بیگانه و غریب به نظر برسد. دوم از این نظر که احتمالا برای برخی صنایع دستی یا سوغات، کالای مشابهی که در بازارهای خارجی پیدا نشود که به عنوان رقیب یا همکار بتوان از آن الگو گرفت. سومین دلیل هم مدها یا ترندهای جدیدی هستند که به طریقی با سبک و سیاق سنتی صنایع دستی مبارزه میکنند و ذائقه مشتریان بازار را به سمت خود میکشانند. از طرف دیگر بسیاری از صنایع دستی امروزه جنبه تزئینی پیدا کردهاند و این در حالی است که جهان به سمت کاربردی شدن و حذف چیزهای غیرضروری پیش میرود. همه اینها و بسیاری مسائل دیگری که در ادامه به آن خواهیم پرداخت دست به دست هم دادهاند تا پیدا کردن مشتری برای سوغاتی و صنایع دستی را در بازارهای خارجی با مشکل مواجه سازند.
بازاریابی گستره وسیعی از فعالیتها از جمله تحقیقات بازاریابی، توسعه محصول، توزیع محصول، قیمت گذاری، تبلیغات و فروش، ارتقاء فروش، بستهبندی و برندسازی را در برمیگیرد که همگی باید در خدمت جلب رضایت مصرفکننده باشند.
بازاریابی صنایع دستی با هدف صادرات
بازاریابی درواقع مهمترین و اولین در بخشهای صادرات به خصوص صادرات صنایع دستی است که امروزه یکی از مهمترین بخشهای صادرات میباشد. به شکلی که یک تولیدکننده موفق میتواند با بازاریابی مناسب به یک تاجر موفق تبدیل شود.به این منظور اولین اقدام مشخص کردن بازار هدف و خریدار واقعی محصولات و بعد از آن شناخت ذائفه و رقبای بازار است تا در نهایت با طراحی یک استراتژی بازاریابی مناسب بتوان محصول را به خوبی به مشتریان هدف معرفی و عرضه نمود.
بیشتر بخوانید: بهترین بازار برای صنایع دستی ایرانی کدام کشورها هستند؟
به طور کلی بازاریابی به شناخت اصولی بازارهای خارجی و پیدا کردن راه نفوذ در این بازارها از طریق بررسی درست و مذاکره با مشتریان خارجی، ارتباط با رایزنان بازرگانی در سفارتخانهها، شرکت در نمایشگاههای بینالمللی و همینطور استعلام از موسسات بینالمللی و مراکز مشخص تعریف میشود.
شناخت بازار هدف
ابتدا باید از میان تمام کشورهای جهان، مشتریان کالای خود را پیدا کرده و بازار هدف خود را به چند کشور مشخص محدود کرده و بعد از آن اقدام به شناخت دقیقتر بازارهای مشخص شده نمایید.
بعد از اینکه بازار مورد نظر خود را بر اساس میزان تقاضا، ذائقه و سلیقه و با در نظر گرفتن مخاطبان هدف انتخاب کردید، باید بازارهای مورد نظر را با دقت بیشتری مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در مورد بستهبندی اقلام، استانداردهای مورد نیاز بازار، کالاهای مشابه، ذائقه مشتریان و قوانین موجود در بازار اطلاعات دقیقی کسب کنید.
برای مثال زیورآلات ساخته شده با انواع فلزات در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس میتواند مشتریان بیشتری داشته باشد. در مقابل، کشورهای اروپایی علاقه بیشتری به وسایل و ظروف تزئینی نشان میدهند. بنابراین موفقیت در صادرات صنایع دستی در درجه اول به شناخت درست بازار هدف مربوط میشود. طبیعی است هر کشور با توجه به ذائقه و سلایق فرهنگی تمایلات متفاوتی برای خرید صنایع دستی داشته باشد.
بعد از انتخاب بازارهای هدف، لازم است تا نسبت به شناخت محصولات رقیب حاضر در بازار، آشنایی با سطح کیفیت کالاهایشان، قیمتگذاری و بستهبندی محصولات تحقیقات کافی انجام پذیرد.
علاوه بر همه اینها، توجه به این نکته که تمایلات خریداران صنایع دستی در کشورهای مختلف به طور مداوم در حال تغییر بوده و همیشه ثابت نیست امر مهمی است. به همین دلیل روندهای بازارهای هدف باید دائما تحت بررسی قرار بگیرند.
نکته بعدی استفاده از شبکههای اجتماعی است؛ امروزه با توجه به توسعه فنآوری و دنیای مجازی شکل تبلیغات هم تغییر کرده و البته این به نفع کسب و کارها به ویژه برای صادرات است؛ چراکه تا حدودی دسترسی به مشتریان هدف را سادهتر کرده، البته باید به این نکته نیز توجه داشت که رقابت در آن مشکلتر شده است.
بیشتر بخوانید: شبکههای اجتماعی محبوب در کشورهای مختلف
اما در اینجا ما ایدههایی از استراتژیهای مارکتینگ صنایع دستی گرد آوردهایم که در ادامه برای استفاده اختیار شما عزیزان قرار خواهیم داد.
نمونههای موردی استراتژیهای بازاریابی صنایع دستی
کشورهایی که مانند ایران از نظر صنایع دستی و فرهنگی غنی هستند، استراتژیهای جالب و مؤثری برای تبلیغ صنایع دستی خود در بازارهای هدف به کار گرفتهاند و تحقیقات موردی مناسبی در این زمینه در ژورنالهای معتبر جهانی به چاپ رسیده که در اینجا یکی از جدیدترین انواع آن را بازگو میکنیم:
کار با ابزارهای صادراتی، تحلیل اطلاعات تجاری، جلب اعتماد مشتریان خارجی، یافتن مشتری خارجی، فرایندهای عملیاتی صادرات
تبلیغ غیرمستقیم در فیلمهای سینمایی
جالب است بدانید کشور ماداگاسکار بعد از انجام تحقیقات بر روی بازارهای هدف خود یعنی نیویورک و لسآنجلس، کالاهای مطلوب این دو بازار را کشف کرده و با قراردادی که با تهیهکننده انیمیشن معروف «ماداگاسکار» عقد کرده در صحنههای مختلف اقدام به نمایش صنایع دستی کشور خود نموده است.
در این نوع بازاریابی، صنایع مورد نظر کاملا غیرمستقیم و بدون اینکه ظاهری تبلیغاتی داشته باشد به دیده مخاطبان هدف رسانده شده و آنها را به عنوان کالاهایی زیبا و باارزش در ذهن ایشان قرار داده میشود که البته بهترین و جدیدترین نوع تبلیغات همین است.
مقالهای که در مجله USAID در این خصوص به چاپ رسیده، لیست کالاهای تبلیغ شده در این انیمیشن را در صحنههای مختلف اینطور معرفی میکند:
- تیشرت و تیوپ تاپ با لمورهای کوچک گلدوزی شده
- صندل ساده رافیا در رنگ های روشن
- آهنرباهای یخچال کوچک با اشکال آفتاب پرست و لمور
لمورهای کوچک رافیا با دم در صحنه فروشگاه باغ وحش - کیسه های رافیا با راهراههای روشن و تصویر لمور کوچک روی زنجیر دسته
- جعبههای چوبی با تصویر لمور
- کوسنهای کف در بافت پنبه ای/رافیا با رنگهای روشن
- کارتهای دستساز با تصویر لمور یا شبح بائوباب
- کلاه مهمانی باغ در رافیا
- کتابهای کودکان در مورد لمور
- صابون در جعبه های ساخته شده از پوست موز
- مجموعه 4 بطری اسانس در جعبه رافیا
- مجموعه ادویه های ماداگاسکاری در جعبه رافیا
تولیدکنندگان صنایع دستی ماداگاسکاری بعد از تهیه این فهرست، همچنین تصویر و رنگآمیزی مرود نظر خود را برای هر آیتم به طور دقیق مشخص کرده و در اختیار تهیهکنندگان انیمیشن ماداگاسکار قرار دارند تا اشتباهی در مصورسازی صورت نگیرد.
نکته مهم این است که مخاطبان این انیمیشن کودکان و جوانان هستند و به این ترتیب با ارائه تصویری دلنشین از این محصولات، یادگاری فراموش نشدنی و مطلوب در ذهن کودکان باقی خواهد ماند که در بزرگسالی میتواند باعث ترغیب ایشان به خرید این نوع کالاها شود. البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که نام کشور «ماداگاسکار» به همراه ویژگیهای خاص، صنایع دستی و سوغاتی به خوبی در ذهن بینندگان این انیمیشن باقی خواهد ماند.
چند پیشنهاد برای فروش بیشتر صنایع دستی در کشورهای خارجی
در انتها لازم است تا با ارائه چند پیشنهاد مطلب خود را به پایان ببریم. رعایت این توصیهها میتواند به فروش بیشتر صنایع دستی در کشورهایی با فرهنگی متفاوت کمک کند:
1- طراحی انعطافپذیر داشته باشید
موفقیت صادرکنندگان و تولیدکنندگان صنایع دستی در صادرات محصولاتشان به بازارهای جهانی وابسته به تواناییشان در معرفی و ارائه محصول و هماهنگ سازی آن با ذائقه و سلیقه مشتریان هدف است؛ به نوعی که همزمان با حفظ هویت اثر کمی هم در آن خلاقیت به کار برده شود و محصول با تغییرات روز و همچنین با سلیقه فرهنگی بازار هدف همگام شود.
گاهی ممکن است صنایع دستی یک کشور در یک بازار مشخص طرفدار چندانی نداشته باشد اما با تغییراتی جزئی و کوچک در رنگها، طراحی، استایل و… بتوان آن را مطابق سلیقه و فرهنگ آن بازار تغییر داد به نحوی که بدون وارد شدن خدشه به ماهیت فرهنگی آن، محصول متناسب با ذائقه مشتریان آن بازار شود. به این ترتیب احتمالا – البته نه لزوما – باید محصولی که برای مردم امریکا طراحی شده متفاوت از محصولی باشد که برای مردم چین یا فرانسه طراحی و صادر میشود.
برای این امر میتوان از طراحان همان کشور کمک گرفت و یا به مقالات معتبر مراجعه نمود. تصاویر کاتالوگ محصولاتی که در وبسایتهای فروشگاهی آن کشور به نمایش گذاشته میشوند نیز میتواند الهامبخش خوبی در این زمینه باشند.
2- از جنبش fair trade کمک بگیرید
Fair trade سیستمی است برای حمایت از تولیدکنندگان کشورهای در حال توسعه تا بتوانند طی روابط تجاری باثبات و منصفانه محصولات خود را به کشورهای توسعه یافته صادر کنند. این سیستم قوانینی را برای هر دو طرف معامله متصور میشود که باید به آن پایند باشند. ارتقای سطح استانداردهای محیطی و اجتماعی و افزایش درآمد صادرکنندگان از اهداف اعضای این جنبش است.
اتفاقا یکی از محصولات مورد توجه آنها همین صنایع دستی است. بنابراین کافی است شرکتهای متعهد به این سیستم را در کشورهای دیگر پیدا کرده و با آنها وارد رابطه تجاری شوید.
3- در سایتهای فروشگاهی بینالمللی بفروشید
با فروش در سایتهایی که در جهان شناخته شده هستند میتوانید از سراسر جهان مشتری داشته باشید. از جمله سایتهای مفید در این رابطه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- Amazon.com
- eBay.com
- novica.com
- overstock.com
- uncommongoods.com
4- از طریق داستان سرایی بازاریابی کنید
یکی از روشهایی که امتحان خود را در بازاریابی پس داده، روایت داستان برند یا محصولات است. کافی است از طریق داستان سرایی، مخاطب هدف را با خود درگیر کنید به طوری که به محصولات خود هویتی ببخشید و آن را به مخاطل معرفی نمایید. از آنجا که صنایع دستی و سازندگان آنها به خودی خود دارای داستان و هویت منحصر به فردی هستند این روش بازاریابی در این نوع کالا بسیار مثمرثمر خواهد بود.
برای مثال میتوانید تصاویری از تولیدکنندگان محصولات را در وبسایت، در کاتالوگ همراه محصوات، فروشگاه و… منتشر کرده و در کنار آن حتی داستانی در مورد زندگی، مهارت و هنرشان روایت کنید. یکی دیگر از روشها، امضای محصولات ساخته شده با دست به وسیله سازندهشان است که به محصول هویت میبخشد.
علاوه بر این میتوانید از داستان خلق خود محصول، تاریخچه مربوط به آن و اینکه در چه دورانی و با چه هدفی تولید میشده، تصاویر بقایای پیدا شده از نمونههای مشابهی که مربوط به قرون پیش بوده و… نیز برای بازاریابی صنایع دستی کمک بگیرید. بدون شک مخاطبان با کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچه پربار و جالب اشیایی که در مقابل چشم دارند، بیشتر نسبت به خرید آن ترغیب خواهند شد.
برای مثال تصویر زیر قبر کشف شده زنی را در شهر سوخته نشان می دهد که به همراه ظروف سفالی دفن شده است:
5- وب سایت چند زبانه داشته باشید
حتما یک وبسایت طراحی کنید و در آن به معرفی محصولات خود بپردازی. این سایت باید به زبان مشتریان هدف (بازارهای هدف) در دسترس باشد. در آن ایونتها، تخفیفها، نمایشگاههایی که در آنها قرار است حضور پیدا کنید و… را به اطلاع مخاطبان برسانید. فراموش نکنید در آن علاوه بر ترفند داستانسرایی، از تصاویر زیبای محصولات خود و هنرمندان خالق آنها نیز استفاده کنید.
این سایت علاوه بر اینکه مانند یک بروشور آنلاین عمل خواهد کرد، چنانچه به خوبی سئو شود میتواند همچون یک کارمند بازاریاب 24 ساعته برایتان مشتری پیدا کند.
چنانچه نمیدانید چطور یک سایت چندزبانه طراحی کنید، برای آن تولید محتوا کرده و آن را سئو نمایید، میتوانید از خدمات بازاریابی ما استفاده کنید.
6- در نمایشگاهها شرکت کنید
نمایشگاههای زیادی در سرتاسر جهان با هدف معرفی محصولات مختلف برگزار میشود که فرصت خوبی در اختیار تولیدکنندگان و صادرکنندگان قرار میدهند. شرکت در این نمایشگاههای تجاری از سه نظرمیتواند حائز اهمیت باشد و حتی مخارج سفر شما به کشور مورد نظر را با عواید خود تأمین نماید:
- فرصت خوبی برای جذب مشتری و پیدا کردن زنجیرههای تأمین در بازار هدف در اختیارتان قرار خواهد داد.
- موقعیت مناسبی برای شناخت رقبا و استفاده از دانش و تجربه ایشان برای توسعه و پیشرفت کارتان خواهد بود.
- فرصتی برای جذب حمایت مالی از سوی شرکتها و افراد معتبر خارجی و در واقع پیدا کردن اسپانسر به شمار میرود.
برای مثال یکی از این نمایشگاههای بینالمللی که با هدف معرفی محصولاتی چون هدایا، صنایع دستی، لوازم منزل و لوازم تزئینی در شهر نیویورک برگزار میشود، U.S. SOURCES یا SOURCES New York است که از سال 2003 هر سال در ماه مه با هدف کمک به شرکتهای کوچک و متوسط غیرامریکایی که قصد صادرات محصولات خود به نیویورک را دارند، فعالیت خود را شروع کرده است. برخی نمایشگاههای دیگر که برای اهداف بازاریابی صنایع دستی مناسبند عبارتند از:
- NEW YORK INTERNATIONAL GIFT FAIR که فوریه و آگوست هر سال برگزار میشود.
- San Francisco International Gift Fair که فوریه تا جولای هر سال برگزار میشود.
- The Gift Fair in Atlanta از ماه ژانویه تا جولای برگزار میشود.
- Home Textiles Trade Show از ماه آوریل تا اکتبر برگزار میشود.
- High Point Furniture and Home Furnishing Show که دو بار در سال، یک بار در آوریل و یک بار در اکتبر برگزار میشود.
برای شرکت در نمایشگاهها فراموش نکنید کارت تجاری، بروشورهای شرکت، فرم سفارش، فهرستی از اطلاعات قیمتها و مدت زمان لازم برای ارسال کالا از ایران به بازار مورد نظر، زمان تقریبی برای تهیه مقدار معینی سفارش، روشهای پرداخت و از این قبیل را به همراه داشته باشید.
ملزمات صادرات صنایع دستی
نیاز به توضیح ندارد که این محصولات با ارزش نشانگر تاریخ پرشکوه ایران باستان بوده و نشان از تاریخ غنی در برابر جهانیان دارد.
با توجه به این نکته که صنایع دستی بدون نیاز به ماشینآلات و عدم نیاز به تکنولوژی از جمله منابع درآمدی کسر زیادی از روستاییان میباشد همچنین با حمایت از تولیدکنندگان صنایع دستی در سراسر کشور میتوانیم به چرخه اقتصادی کمک زیادی کنیم کمکی که میتواند از مهاجرت بیرویه روستائیان به کلان شهرها با پرداخت دست رنج آنان جلوگیری کرد.
صنایع دستی ایران به جز از طریق صادرات به روشهای دیگر هم به فروش میرسد. گردشگران خارجی که وارد ایران میشود مسحور ذوق و هنر ایران شده و با اشتیاق فراوان آن را خریداری میکنند. همین امر نشان دهنده پتانسیل بالای این محصولات برای صادرات و پیدا کردن بازارهای خارجی از دیگر نقاط جهان است.
بیشترین حجم از فروش صنایع دستی از طریق فروش به بازارهای کشورهای امارات، عراق، افغانستان، ترکیه، چین، اندونزی، کره جنوبی، سوریه، رومانی، نیجریه، اتریش، ایتالیا، آلمان، پرتغال، سوئیس و… حاصل میشود.
صاردات هر نوع کالای تجاری مانند صنایع دستی برای داشتن یک تجارت موفق نیازمند داشتن دانش در زمینه صادرات، بازرگانی، تبلیغات، امور گمرکی و نیز قوانین و مقررات صادرات است. برای مثال اخذ کارت بازرگانی یکی از اولین مراحل برای شروع صادرات است.
بیشتر بخوانید: ارزیابی آمادگی برای صادرات
لازم به ذکر است صادرات کلیه محصولات صنایع دستی مشمول هیچ گونه تعرفه صادرات و یا گمرکی نمیشود و صادر کننده از پرداخت هرگونه هزینه بابت تعرفه گمرکی معاف است. اما جدا از مسائل گمرکی، صادرات هر کالایی پیشنیازهایی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
1- بیمه محصولات صنایع دستی
از مهمترین اموری که هنگام صادرات صنایع دستی باید انجام شود بیمه محصولات است. صادرکنندگان صنایع دستی چه حقیقی و چه حقوقی این نکته را در نظر داشته باشند که برای جلوگیری از ضرر و زیان ناشی از تخریب محصولات در مسیر، آنها را بیمه نماید. با داشتن بیمه صادرکننده هرگونه فرآوردههای صنایع دستی این اطمینان را دارد که درصورت بروز حادثه متضرر نخواهد شد و از طریق بیمه میتواند ضرر و زیانی که متوجه خریدار شده است را جبران کند. در زمینه بیمه محصولات صادراتی انواع مختلفی وجود دارد که صادر کننده بنا به بودجه و محصول صادر شده با شرکت مربوطه بیمه خود را منعقد میکند.
2- بستهبندی صنایع دستی برای صادرات
محصول صادراتی با توجه به نوع آن نیازمند بستهبندی مناسب است. توجه داشته باشید که صنایع دستی با توجه به اینکه اکثرا شکستنی و ظریف هستند نیاز هست از بستهبندی مناسب و از جعبههای هارباکس یا لمینتی استفاده کنید تا آسیب نبینند. به علاوه، طراحی یک بستهبندی شکیل برای صادرات نیز امر مهمی است. همواره اشیای باارزش و زیبا در بستهبندی متناسب با خود محصول قرار میگیرند و قرار دادن محصولات در بستهبندی نامناسب نشان میدهد در درجه اول تولیدکنندگان و صادرکنندگان آنها اهمیت زیادی برای محصولات خود قائل نیستند.
مسئله بستهبندی به خصوص زمانی اهمیت پیدا میکند که کالای خود را به واردکننده بفروشید. در این صورت شرکت واردکننده توقع دارد استانداردهای سایز بستهها، لیبلگذاری، بروشور داخل جعبه و… به علاوه کیس پکیجینگ (RSC، HSC یا انواع دیگر) و لیبل مخصوص جهت حمل و نقل آسان محصولات رعایت شده باشد.
3- قیمتگذاری صنایع دستی برای صادرات
در تحقیقی که در نشریه علمی و بسیار معتبر وایلی به چاپ رسیده از مقوله قیمتگذاری محصولات صنایع دستی به عنوان مهمترین عامل در پیشبرد اهداف بازاریابی یاد شده (منبع).
برای قیمتگذاری صنایع دستی لازم است علاوه بر زمان صرف شده برای خلق اثر هنری و هزینه مواد اولیه آن، به قیمت سایر محصولات نسبتا همرده در بازار هدف نیز توجه نمایید. هرچند صنایع دستی هر کشور بسیار منحصر به فرد بوده و همین امر قیمتگذاری را دشوارتر میسازد. پیشنهاد ما به شما این است که خود را جای مشتری هدف در بازار مورد نظر بگذارید و با توجه به رنج قیمتهای موجود در بازار ببینید چه قیمتی برای مشتریان مقرون به صرفهتر بوده و حاضر به پرداخت آن با توجه به ارزش واقعی محصولات شما هستند. البته در این میان نباید هزینههای خود را فراموش کنید؛ حتما یک حاشیه سود مطمئن برای خود در نظر بگیرید تا متضرر نشوید.
نکته دیگر در قیمتگذاری صنایع دستی توجه به تعداد کالای سفارش داده شده است. در صورتی که خریداران شما از میان مشتریان نهایی هستند و به واردکننده به صورت عمده فروش ندارید، باید دو قیمت برای هر محصول در نظر بگیرید که یکی برای سفارشهای تعداد کم (معمولا 6 تا 12 عدد) اعمال شود و برای سفارشهای بیشتر (معمولا 50 تا 100عدد) تخفیفی حدود 5 الی 10 درصدی در نظر بگیرید.
4- حمل و نقل صنایع دستی در صادرات
مسئله حمل و نقل کالاهای ظریف صنایع دستی نیز امری مهم و نیازمند توجه است. نوع حمل با توجه به مسافت جغرافیایی، میزان بودجه و نوع کالا انتخاب میشود که شامل روشهای پست هوایی، حمل و نقل دریایی و پست زمینی خواهد شد.
این امر در هر مرحله از سوی سازمانهای ارائه دهنده این خدمات مثل سازمان بنادر، انبارهای عمومی در گمرکات داخلی و سازمان ملی استاندارد هزینههایی میطلبد. در واقع اصطلاح سیف (CIF) شامل ارزش کالا (Cost)، مبلغ بیمه Insurance و کرایه حمل و نقل (Freight) میشود.
حین این پروسه ممکن است به این مطلب احتیاج پیدا کنید: نحوه تنظیم بارنامه دریایی
2 پاسخ
سپاس از شما
خواهش می کنم
تمام تلاش ما اینه که اطلاعات مفیدی در اختیار کاربرانمون قرار بدیم