عشق ما به گل‌ها شاید ورای ارزش‌های مادی به نظر برسد، اما در واقع صنعتی به ارزش میلیاردها دلار رو به دنیا گشوده است.
بر اساس آمار سازمان تجارت جهانی، ارزش تجارت گل بریده شده (در انواع مختلف) به میزان ۹-۸ میلیارد دلار در سال است. از این میان صادرات گل رز ۳۵ درصد از تجارت گل بریده شده را به خود اختصاص می‌دهد که در میان انواع گل‌های بریده شده بیشترین حجم را داراست.
از این جهت که در اکثر نقاط جهان گل رز را نماد عشق می‌دانند، این آمار طبیعی به نظر می‌رسد. این گل در اکثر دسته‌گل‌ها حضور دارد. بیشترین تجارت آن نیز به صورت تک خوشه یا در دسته گل و گل آرایی هاست که تصدیق کننده همین امر است.
خوشبختانه برای تولیدکنندگان گل رز محدودیت زمانی وجود ندارد. تولیدکنندگان می‌توانند در تمام طول سال گل رز را کشت کرده و از آن گل برداشت کنند. بنابراین با توجه به آمار خوبی که فروش آن نشان می‌دهد تجارت مطلوبی به نظر می‌رسد.
الزامات کیفی گل‌های بریده شده
در سیستم بین‌المللی HS برای درختان، گل و گیاهان ۴ دسته‌بندی کلی وجود دارد: در این سیستم، ریشه و پیاز گل و گیاه با کد ۰۶۰۱، گل و گیاه زنده با کد ۰۶۰۲، گل‌های بریده شده با کد ۰۶۰۳ و در نهایت شاخ و برگ‌ها و سایر اجزای گیاه با کد ۰۶۰۴ شناخته می‌شوند.
در این سیستم برای برخی انواع گل بریده شده مانند گل رز نیز کد اختصاصی در نظر گرفته شده. گل رز بریده شده تازه با کد تعرفه گمرکی ۰۶۰۳۱۱ در بازارهای جهانی تجارت می‌شود.
استاندارد جهانی گل‌های شاخه بریده
در تولید گل‌های بریده شده مشخصه‌هایی به عنوان استاندارد رعایت می‌شوند که عبارتند از:
• شاخه گل دهنده بلند و محکم که توانایی نگهداری گل را داشته باشد.
• یکنواختی در زمان برداشت گل‌ها
• عاری بودن گل‌ها از انواع عوارض مثل رنگ پریدگی، سوختگی، بافت مردگی و همچنین آفات و بیماری‌ها
• یکنواختی در طول شاخه گل دهنده
• اندازه، کیفیت و ظاهر مناسب
• داشتن عملکرد بالا در سیستم‌های خاکی و هیدروپونیک
• جذابیت از نظر مشتری
الزامات کیفی گل رز
گل‌های رز بریده‌شده استاندارد از لحاظ اندازه، رنگ، عطر و سایر ویژگی‌ها متفاوت هستند. به علاوه، بیشتر گل‌های رز بریده‌شده‌‌ای که برای صادرات استفاده می‌شوند در هر ساقه تنها یک غنچه دارند. انواعی که غنچه‌های بیشتری در هر ساقه دارند معمولاً به‌عنوان گل‌های باغ در نظر گرفته می‌شوند. اگر قصد دارید فروش تک گل داشته باشید باید گل‌های ممتازی تولید کنید.
اگر قصد ورود به تجارت گل را دارید، باید توجه کنید که گل‌های رز در حالت غنچه برداشت شده و بعد از آن تا زمان فروش باید در محیطی خنک حمل شوند.
الزامات کیفی دسته گل
داستان دسته گل اما متفاوت از داستان گل‌های شاخه بریده است. برای صادرات دسته گل و تولید دسته گل‌هایی بی‌نقص باید الزامات کیفی مخصوص به دسته گل را رعایت کنید:
• طول: تمام شاخه‌های گل باید دسته شوند تا ساقه‌های دسته در پایین به‌صورت مساوی قرار بگیرند.
• مادگی
• تعداد غنچه‌های شکوفه‌پذیر
• ارتفاع غنچۀ گل
• تعداد ساقه‌ها در هر دسته
تجارت گل بریده شده در جهان
در تصویر زیر مهم‌ترین تولیدکنندگان گل و گیاه زینتی بر اساس سایت مرکز تجارت جهانی به صورت گرافیکی ارائه شده است:
همان طور که در تصویر مشاهده می‌شود بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گل‌های زینتی در آسیا عبارتند از چین، هند، ژاپن و تایلند، در اروپا کشورهای ایتالیا، هلند، انگلستان، آلمان، فرانسه و اسپانیا، در افریقا کشورهای کنیا، اتیوپی و افریقای جنوبی و در امریکا کشورهای برزیل، مکزیک و ایالات متحده امریکا. متأسفانه در این میان هیچ کدام از کشورهای خاورمیانه نتوانسته‌اند در این دسته قرار بگیرند.
اما باید توجه داشت که تولید یک محصول الزاما به معنای صادرات آن نیست. برای مثال کشورهای چین و هند که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گل بریده شده و گل رز جهان به شمار می‌روند، تولیدات خود را صرف بازار داخلی کرده و سهم بزرگی در تجارت جهانی ایفا نمی‌کنند. پس کدام کشورها در جهان بیشترین حجم صادرات گل را دارند؟
در واقع ۹۰٪ حجم صادرات گل رز در جهان بر عهده ۵ کشور هلند، اکوادور، کنیا، کلمبیا و اتیوپی است. در جدول زیر حجم صادرات و درصد سهم بازار هر کشور را در صادرات گل رز شاخه بریده مشاهده می‌کنید:
اما از این میان امریکای جنوبی و افریقا با سرعت بیشتری در حال افزایش سهم خود در بازارهای بین‌المللی گل شاخه بریده هستند. رشد این صنعت فرصت‌های شغلی زیادی را در این کشورهای در حال توسعه به وجود آورده و تبدیل به بخش مهمی از توسعه اقتصادی‌شان شده است.
تنها در کنیا صنعت گل برای حدود ۴٪ از جمعیت درآمدزایی داشته و در امریکای جنوبی تجارت گل به منبع بزرگی از درآمد کلمبیا و اکوادور تبدیل شده است.
جهت دریافت به‌روز‌ترین اطلاعات تجاری محصول صادراتی گل می توانید از ابزارهای itc نظیر تریدمپ استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: استخراج آمار تجاری با تریدمپ
به نظر شما بعد از اینکه گل‌ها به مقصد می‌رسند چه اتفاقی می‌افتد؟
این روند در کشورهای مختلف متفاوت است، در اکثر کشورها مردم برای خرید گل به گل فروشی‌ها مراجعه می‌کنند؛ اما بریتانیا شاید تنها کشوری است که گل را از سوپرمارکت‌ها باید تهیه کرد. هدف از این کار کوتاه کردن زنجیره واسطه‌ها و در نتیجه کاهش قیمت نهایی است.
ری-اکسپورترها
اگر دقت کنید بعضی از صادرکنندگان یک محصول، همان را وارد نیز می‌کنند که باعث می‌شود آن‌ها را در دسته صادرکنندگان re-exporters قرار دهد. این دسته از صادرکنندگان ممکن است حجمی که صادر می‌کنند تماما از تولیدات خودشان نباشد و بخشی از وارداتشان را در این بخش قرار دهند. برای مثال هلند جزء این دسته از کشورها قرار دارد.
صادرات گل بریده شده در ایران
عمده تولید انواع گل بریده شده در ایران در ۶ استان تهران، خوزستان، مرکزی، فارس، مازندران و اصفهان انجام می‌شود. روند تولید گل بریده شده در ایران در طی سال‌های ۱۳۹۸-۱۳۹۰ با رشد مرکب سالیانه ۵.۸۸٪ از ۱۷۸۱ میلیون شاخه به ۲۸۱۳ میلیون شاخه رسیده است. در بررسی شیوه تولید گل بریده شده، در استان تهران ۸۵٪ تولید گلخانه‌ای و ۱۵٪ تولید فضای باز انجام می‌شود. مجموع تولید گل در سایر استان‌های کشور به صورت ۵۵٪ گلخانه‌ای و ۴۵٪ در فضای باز انجام می‌شود.
همان طور که همیشه تأکید داشته‌‌ایم برای درک بهتر از آمار ارائه شده باید روند تجارت را مورد بررسی قرار داد؛ به عبارت دیگر باید به بررسی آمار تولید گل بریده شده طی چند سال متمادی پرداخت. در نمودار زیر می‌توانید سیر صعودی تولید گل شاخه بریده را از سال ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۹ مشاهده کنید:
کار با ابزارهای صادراتی، تحلیل اطلاعات تجاری، جلب اعتماد مشتریان خارجی، یافتن مشتری خارجی، فرایندهای عملیاتی صادرات
در زمینه صادرات گل رز، ایران اگرچه جزء بزرگ‌ترین صادرکنندگان در جهان به شمار نمی‌رود اما تاکنون صادرات خوبی به کشورهای گرجستان، کویت و امارات داشته است.
بازارهای بالقوه صادراتی
علاوه بر این کشورها، یکسری بازارهای بالقوه نیز برای صادرات گل رز ایران می‌توانند مناسب باشند. در تحقیقاتی که ما به عمل آورده‌‌ایم بهترین بازارهای بالقوه برای خرید گل رز از ایران می‌تواند همسایگان، کشورهای خاورمیانه و شرکای تجاری مهم (مانند چین) باشند.
انتقال گل به مسافت‌های طولانی و دور می‌تواند انرژی زیادی به نسبت مسافت‌های نزدیک‌تر صرف کند. از این جهت که باید گل‌ها در جای خنک نگه‌داشته شوند. اما از سوی دیگر تولید گل‌های باغی به نسبت گل‌های گلخانه‌ای انرژی کم‌تری می‌طلبد که می‌تواند جایگزین انرژی مورد نیاز برای حمل و نقل شود. در تجارت گل باید به همه این مسائل توجه داشت. به گفته بی‌بی‌سی، یک بوئینگ ۷۴۷ می‌تواند ۹۰ تن گل را با خود حمل کند. معمولا پروازهای مسافربری به همراه مسافر اقدام به حمل گل می‌کنند.
خوشبختانه آمار نشان می‌دهد طی ۲۰ سال اخیر تقاضا برای گل‌های زینتی در سطح جهان رو به افزایش بوده. از این میان اروپا و آمریکا بیش از بقیه نیازمند واردات از سایر قاره‌ها برای پاسخگویی به نیاز کشورهایشان هستند.
در جدول زیر آمار واردات کشورهای مختلف از ایران را مشاهده می‌کنید (فقط مهم‌ترین واردکنندگان ذکر شده‌اند):
نقشه بزرگ‌ترین واردکنندگان گل بریده شده در جهان:
چالش‌های صادرات گل
- هرچند با وجود بهبودهای وسیعی که طی سال‌های اخیر در بسیاری از کشورها برای کارگران حاصل شده همچنان شرایط ضعیف کاری مانند دستمزدهای پایین از چالش‌های این صنعت محسوب می‌شود.
- اکنون علاوه بر این مورد، دولت‌ها به دنبال روش‌هایی برای استفاده کمتر از منابع آبی نیز هستند.
- به علاوه ارسال گل‌ها از محل تولید تا مصرف کننده نهایی مسیری نسبتا طولانی و پیچیده است؛ چراکه ارسال گل‌های بریده شده ظرافت‌های خاص خود را دارد. رشد فناوری در طول سال‌های متمادی راه‌حل‌هایی برای تازه نگه‌داشتن گل‌ها بعد از بریده شدن تا رسیدن به مقصد ارائه داده تا این تجارت را زنده و سرپا نگه دارد.
