صادرات یک فعالیت تجاری بین‌المللی است که در آن فرد محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر می‌کند تا سود بیشتری نسبت به بازار داخلی کسب کند. این ابزار اصلی تقویت اقتصاد کشور و ایجاد مازاد مالی است. گسترش صادرات برای افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد شرایط مساعد برای واردات و توسعه شغل برای مردم بسیار مهم است.
همه می‌دانیم که ایران به دلیل شرایط آب و هوایی عالی در چهار فصل، شرایط مساعدی برای پرورش انواع میوه‌ها در خاک خود دارد. و این یک امتیاز بسیار خوب برای ما در ایران است. کیفیت عالی میوه‌های ایرانی بر هیچکس پوشیده نیست و در کشورهای همسایه و غیرهمسایه طرفداران خاص خود را دارد. سود خوب صادرات میوه باعث شده تا تجار زیادی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند. البته این سرمایه‌گذاری‌ها بسیار درست بوده و نتیجه مطلوب حاصل شده است. سیب، انار، کیوی، لیمو شیرین، لیمو ترش، پرتقال، زردآلو، گیلاس، آلبالو، هلو، شلیل، آلو، انگور، خرمالو، گلابی و… برترین میوه‌های صادراتی ایران به کشورهای اروپایی و غیر اروپایی هستند.
در واقع صادرات میوه در کنار مشکلات خود مزایایی هم دارد و یکی از مهمترین مزیت‌ها تبادل ارز و توسعه اقتصاد کشور است. در کنار این موضوع، ارتقای کالای ایرانی در سطح بین‌المللی و شناخت آن و تلاش برای تولید محصولات با کیفیت بالاتر است. البته علاوه بر تولید، بحث اشتغال‌زایی نیز مطرح می‌شود و صدها جوان ایرانی می‌توانند معیشت خانواده خود را تامین کنند. یکی از مهمترین موضوعاتی که در صادرات میوه باید رعایت شود بحث استانداردهای کشور مبدا و کشور مقصد در واردات و صادرات است.
فرایند صادرات میوه
فرآیند صادرات میوه بسیار حساس و سیستماتیک است، افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند باید از قوانین صادرات میوه آگاه باشند تا به چالش‌ها و مشکلات آن دچار نشوند.
مهمترین قوانین صادرات میوه شامل موارد زیر است:
- شناخت و آشنایی با بازارهایی که به راحتی می‌توانید محصول مورد نظر خود را ارسال کنید
- شناخت کامل شرکتی که قرار است محصولات صادراتی به آن تحویل داده شود
- پرداخت تعرفه‌های مربوطه برای صادرات میوه
- به یکی از شرکت‌های ترخیص کالا مراجعه کنید
- عقد قراردادهای لازم
- رعایت استانداردهای لازم برای بسته بندی و نگهداری محصولات صادراتی
- اخذ و دریافت تاییدیه از وزارت بهداشت
- اخذ مجوز ترخیص کالا از گمرک
- ممانعت از طولانی شدن زمان ارسال
- هماهنگی با واحد تدارکات
- انجام تحقیقات بازار
- محاسبه هزینه‌های صادرات میوه
- انجام تبلیغات بسیار حرفه‌‌ای و هدفمند
- انتخاب یکی از موثرترین روش‌های انتقال و جابجایی
بسیاری از باغداران به دنبال راه‌هایی برای صادرات میوه هستند تا با صادرات میوه سود بیشتری کسب کنند که در بسیاری از موارد باعث کاهش عرضه در بازارهای داخلی شده و نهایتا افزایش قیمت آن را به همراه خواهد داشت. البته برنامه دولت تدابیر بلند مدتی برای جلوگیری از این امر تدارک دیده و سعی دارد از افزایش قیمت میوه در کشور جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: مراحل صادرات از نقطه صفر
مشکلات صادرات میوه و مواد غذایی چیست؟
صادرات میوه و مواد غذایی در کل جهان با موانع و مشکلات خاص خود مواجه است؛ مشکلاتی چون رقابت بین صادرکنندگان، تازه و سالم نگه داشتن مواد غذایی در حین حمل و نقل، نوع بسته‌بندی و… نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا گریبان‌گیر صادرکنندگان این محصول غذایی شده است. بهتر این است که قبل از ورود به این تجارت بزرگ راهکارهای مقابله با مشکلات و موانع آن را یاد بگیرید.
بازرگانان، به ویژه آنها که تجربه صادرات موادغذایی و میوه را دارند مهمترین مشکلات صادرکنندگان میوه را تازه و سالم نگهداشتن آن می‌دانند. در سوی دیگر قضیه واردکنندگانی که قصد وارد کردن میوه از ایران را دارند به دنبال بهترین شرکت‌های صادرکننده‌اند تا میوه‌هایی تازه و استاندارد برای بازار خود تأمین نمایند.
1- حمل و نقل میوه برای صادرات
با توجه به سرعت ارسال کالا، عدم معطلی در مرز و روش‌های حمل و نقل مناسب و استاندارد، حدود ۹۰ درصد از کالاها به روش دریایی صادر می‌شوند. به این ترتیب، اقیانوس‌ها شریان‌های حمل و نقل اصلی را برای تجارت جهانی فراهم می‌کنند. گاهی اوقات مسافت طولانی اهمیت نگهداری مواد غذایی و محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد. هر شرکت صادرکننده مواد غذایی حداقل یک بار فساد کالاهای خود را تجربه کرده است. تجربه تلخ فساد مواد غذایی باعث شده تا شرکت‌ها هزینه بیشتر برای سالم نگهداشتن محصولات را به جان خریده و از تجهیزات به‌روز استفاده کنند.
اما آیا پرداخت این هزینه‌ها برای آنها ضروری است؟ حقیقت این است که میوه‌ها حتی بعد از چیده شدن از درخت نیز به تنفس و رشد خود ادامه می‌دهند. از همین رو وقتی میوه‌ای به موقع از درخت چیده می‌شود با ادامه رشد خود ممکن است تا به مقصد که کشور دیگری است برسد له و گندیده شده باشد. از همین رو صادرکنندگان از روش‌هایی برای خشک و خنک نگهداشتن محیط میوه از لحظه پس از برداشت تا رسیدن آن به بازار هدف استفاده می‌کنند که البته این استراتژی‌ها به تناسب نوع میوه متفاوت خواهد بود. هرچند برخی از آنها در تمام اقلام میوه دیده می‌شود، مثلا بدون شک یکی از هزینه‌های مشترک در حمل و نقل تمام میوه‌ها استفاده از کانتینرهای یخچالی و مجهز است.
2- بسته‌بندی میوه برای صادرات
می‌توان گفت مهمترین مشکل و مانعی که بر سر صادرات میوه ایرانی به کشورهای سودده مثل اروپا و روسیه وجود دارد، عدم بسته‌بندی مناسب و با کیفیت محصول در ایران است. در گذشته‌های دور صادرات این محصولات عموما به صورت فله‌ای صورت می‌گرفت که سوددهی خوبی برای صادرکنندگان داشت. اما سالها است که این شیوه صادرات از رونق افتاده و همه چیز به کیفیت بسته‌بندی و زیبایی و کارایی آن بستگی دارد. حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس که بزرگترین واردکننده میوه از ایران بودند اکنون ضوابط و استانداردهای سختگیرانه‌ای برای این کار در نظر گرفته‌اند که صادر کردن میوه را به این کشورها سخت می‌کند.
3- بقایای کود و سم موجود در میوه‌ها، مشکل صادرات میوه
در واقع باید گفت بعد از مشکل حمل و نقل میوه به بازارهای هدف، کشت ناصحیح میوه و سبزیجات و باقی ماندن بقایای سم یا اضافات کود در بخش‌های خوراکی گیاه یکی از معضلات بزرگ صادرات میوه ایران محسوب می‌شود.
طبق تحقیقی که در دانشگاه فردوسی مشهد انجام و در مجله علوم محیطی به چاپ رسیده، باقی‌مانده سم دیازینون در خربزه‌های مناطق مختلف ایران حدود 4 الی 5 برابر و در خیار از 2 تا 6 برابر حد مجاز بوده است. این مسئله به خصوص در صادرات پسته، ایران را به چالش جدی مواجه ساخته به طوری که هر سال بخشی از پسته صادراتی ایران به دلیل وجود بقایای سم و آفت‌کش‌ها در میوه برگشت می‌خورد.
این قضیه برگشت خوردن محصول می‌تواند آسیب زیادی به چهره صنعت کشاورزی کشور ما در سطح جهان وارد کند و چه بسا در صورت تکرار، مشتریان خود را از دست داده و حتی هیچ کشور جدیدی حاضر به خرید محصولات کشاورزی ایرانی مگر با قیمت ناچیز نشود.
4- عدم شناخت بازار و بازاریابی مناسب
یکی دیگر از موانع صادرات میوه ایرانی ناشناخته بودن محصولات کشاورزی باکیفیت ایران در بازارهای جهانی است.
شناخت بازار بزرگترین فاکتور در صادرات موفق هر محصول به خارج از کشور است که در مورد میوه و تره‌بار با توجه به خاصیت فاسدشدنی آنها این مسئله اهمیت بیشتری خواهد داشت. بنابراین شناخت بازار کشور مقصد یکی از مهمترین کارهایی است که باید انجام گیرد تا روند صادرات به خوبی و با موفقیت صورت گیرد.
به این منظور انجام تحقیقات بازار و پیدا کردن بازارهای مناسب برای صادرات میوه و بعد از آن انجام فعالیت‌های بازاریابی در بازارهای هدف می‌تواند کمک کننده باشد.
برای دریافت گزارش اختصاصی از بازار هدف یا محصول خود سفارش دهید.
- راهنمای انتخاب بازار هدف
- مطالعات یک بازار از نظر یک کالای مشخص
- بررسی رقبا و نیاز بازار هدف
راهکارهای رفع موانع و مشکلات صادرات میوه
تصور کنید یکی از این شرایط در نگهداری و حمل و نقل سیب رعایت نشود. مثلا دمای یخچال‌های سیب چند درجه افزایش پیدا کند! چه اتفاقی می‌افتد؟ در واقع با رعایت نکردن اصول در بهترین حالت قسمت زیادی از میوه‌ها پوسیده و غیرقابل استفاده خواهند شد که نتیجتاً علاوه بر ضرر مالی برای صادرکننده، واردکننده نیز با مشکلاتی مواجه خواهد شد. به همین دلیل باید تدابیری برای کاهش هزینه‌ها یا افزایش سود حاصل از صادرات میوه اندیشیده شود.
بیشتر بخوانید: 10 راهکار برای بازاریابی بین‌المللی
1- شرکت‌های صادرکننده میوه
به دلیل حساسیت مواد غذایی از جمله میوه‌ها، اکثر شرکت‌ها نمی‌توانند هزینه‌های بالای نگهداری محصولات غذایی صادراتی را بپردازند، بنابراین از سود بالای آن صرف نظر می‌کنند. متقابلا، شرکت‌های بزرگی وجود دارند که قادرند این میوه‌های حساس را با سلامت کامل و کیفیت بالا صادر کنند. بنابراین یکی از روش‌ها که می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل و نگهداری از میوه‌ها تا رسیدن به بازار هدف را کاهش دهد، کمک گرفتن از این شرکت‌هاست. هرچند همان طور که گفته شد، این کار سود حاصل از صادرات را برایتان کاهش خواهد داد.
همه صادرکنندگان به لیست مشتریان محصولاتشان در بازارهای هدف نیاز دارند
- افزایش احتمال فروش
- دریافت لیست مشتریان
- دسترسی به مشتریان واقعی
2- بسته‌بندی میوه برای صادرات
لازم است ما نیز خود را با پیشرفت‌های دنیا تطبیق داده و به جای صادرات فله، محصولاتمان را به صورت فراوری شده در بسته‌بندی‌های شکیل به فروش برسانیم. اما توجه به این نکته نیز ضرورت دارد که دنیا علاوه بر میوه خشک و یخ زده به میوه تازه نیز نیاز دارد و صد البته که نیاز به میوه تازه نسبت به میوه خشک یا یخ زده بسیار هم بیشتر است. پس چرا با بسته‌بندی شکیل متناسب با میوه‌های تازه یک ارزش افزوده برای محصولاتمان ایجاد نکرده و آنها را با قیمت بالاتری به فروش نرسانیم؟ در حالی که قیمت فروش این نوع محصولات، هزینه‌های آنها را جبران کرده و به نوعی این کار برگشت سرمایه خوبی خواهد داشت.
3- آموزش کشاورزان
اگر قصد صادرات میوه را دارید بهتر است خودتان دست به کار شوید و از روش‌های کشت و پرورش میوه‌های خوش رنگ، هم‌اندازه، مغذی و بدون بقایای سموم و کود اضافی مطلع شوید. سپس این اطلاعات را در اختیار کشاورزانی که قصد خرید محصولاتشان را دارید قرار دهید تا در نهایت محصولاتی دریافت کنید که از طرف کشور واردکننده برگشت نخورند.
حتی شما به عنوان خریدار محصولات می‌توانید این شروط را برای خرید محصولات باغی و کشاورزی پیش از عقد قرارداد با کشاورز و باغدار در میان بگذارید و ابتدا تعدادی از میوه‌ها را در آزمایشگاه تست کرده و در صورت استاندارد بودن خریداری نمایید. به این ترتیب دیگر وقت و هزینه‌های اضافی بابت مذاکره با کشور واردکننده و انتقال محصول برای آزمایش به کشور خارجی بابت محصولی که برگشت خواهد خورد نخواهید شد و از سالم بودن و باکیفیت بودن محصولات در همان ابتدا اطمینان حاصل می‌کنید.
4- صادرات میوه خشک یا یخ زده
روش دیگر خشک کردن یا منجمد کردن میوه‌ها و بعد از آن رساندن آنها به بازار هدف است. این استراتژی البته هزینه‌های اولیه زیادی می‌طلبد، برای مثال نیاز به بسته‌بندی مناسب، دستگاه‌های منجمد کردن یا خشک کردن میوه‌ها و…. اما از آنجا که یک محصول فراوری شده را به بازار هدف ارسال می‌کنید می‌توانید آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانید. به علاوه اینکه از ریسک فاسد شدن میوه‌ها و ضررهای ناشی از آن در امان خواهید ماند.
بیشتر بخوانید: صادرات میوه خشک| قوانین، بسته بندی، مجوز و سود
برتری‌های ایران در تجارت میوه
ایالات متحده همواره به عنوان بزرگترین صادرکننده مواد غذایی و کالاهای کشاورزی در جهان شناخته شده است و به عنوان صادرکننده سیب، نقش پر رنگی در تجارت جهانی دارد. پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ بیش از نیمی از جمعیت جهان برای صادرات مواد غذایی به کشورهای دیگر وابسته باشند. با این حال ایران به دلیل آب و هوای چهار فصل و موقعیت جغرافیایی خوبی که از نظر مسافت زمانی با دیگر کشورها در جهان دارد یکی از صادرکنندگان میوه‌های مرغوب در خاورمیانه در آن سوی کره زمین به حساب می‌آید.
همانطور که قبلا ذکر شد، بیش از ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام می‌شود. ایران دارای موقعیت استراتژیک متصل به دریا از شمال و جنوب بوده و همواره یکی از صادرکنندگان مواد غذایی به سایر کشورهای همسایه به شمار آمده است.
بیشتر بخوانید: راهنمای تنظیم بارنامه دریایی
جمع بندی
با وجود مشکلات عدیده‌ای که بر سر صادرات میوه ایرانی قرار گرفته توجه به این نکته نیز ضرورت دارد که هیچ یک از این موانع لاینحل نبوده و اتفاقا راهکارهایی بسیار ساده دارند. بنابراین کشاورزان به عنوان تولیدکننده محصول و همچنین صادرکنندگان می‌توانند بدون نگرانی از مشکلات صادرات میوه در ایران، صرفا آگاهی و اطلاعات خود را از قوانین صادرات میوه در سطح جهان بالا برده و با توجه به راهکارهای جهانی و به‌روز اقدام به رفع موانع نمایند. به این ترتیب نه تنها مشکلی در این راه مانع ایشان نخواهد بود بلکه می‌توانند محصولات خود را با قیمتی بسیار بالاتر از گذشته به فروش رسانده و خود را به عنوان یک برند بین‌المللی معتبر در بین دیگر رقبا به دنیا معرفی نمایند.
شما همچنین می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه صادرات میوه و قوانین و استانداردهای موجود در جهان برای صادرات آن با شماره 021-28426286 تماس گرفته و یا از طریق واتساپ 09201126474 مشاوره بگیرید.
به این نوع مقالات علاقه دارید؟
در خبرنامه ما عضو شوید تا مطالب مشابه را در ایمیل خود دریافت کنید.
دیدگاه (4)
مفید، جامع و کامل و عالی بود. ممنون
خواهش می کنم
تمام تلاش ما اینه که اطلاعات مفیدی در اختیار کاربرانمون قرار بدیم
البته پیدا کردن کانتینر یخچالی مهم ترین عامل به حساب می‌آید.
بله، از اونجا که مهمترین مشکل صادرات میوه خراب شدن اونهاست، حتما باید با کانتینر یخچالی مناسب و استاندارد حمل بشن