صادرات یک فعالیت تجاری بینالمللی است که در آن فرد محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر میکند تا سود بیشتری نسبت به بازار داخلی کسب کند. این ابزار اصلی تقویت اقتصاد کشور و ایجاد مازاد مالی است. گسترش صادرات برای افزایش درآمدهای ارزی، ایجاد شرایط مساعد برای واردات و توسعه شغل برای مردم بسیار مهم است.
همه میدانیم که ایران به دلیل شرایط آب و هوایی عالی در چهار فصل، شرایط مساعدی برای پرورش انواع میوهها در خاک خود دارد و این یک امتیاز بسیار خوب برای ما در ایران است. کیفیت عالی میوههای ایرانی بر هیچکس پوشیده نیست و سود خوب صادرات میوه و میوه خشک باعث شده تا تجار زیادی در این زمینه سرمایهگذاری کنند.
صادرات میوه از ایران در کنار تمام مشکلاتی که دارد دارای مزایی مانند اشتغال زایی، تبادل ارز، توسعه اقتصاد کشور، ارتقای کالای ایرانی در سطح بینالمللی و شناخت آن و تلاش برای تولید محصولات با کیفیت بالاتر است. یکی از مهمترین موضوعاتی که در صادرات میوه خشک و میوه باید رعایت شود بحث استانداردهای کشور مبدا و کشور مقصد در واردات و صادرات است. در این مقاله قصد داریم مشکلات صادرات میوه خشک و موانعی که بر سر راه صادرات میوه در ایران وجود دارد را بررسی کنیم تا با رفع کردن آن ها بتوانیم سود مناسبی از صادرات این محصولات کسب کنیم.
مشکلات صادرات میوه خشک
از آن جایی که این نوع صادرات از صنایع نوپا و جدید به شمار میرود، همواره با مشکلات و محدودیتهایی در تولید و صادرات مواجه خواهد بود. در کشور ما افراد محدودی در زمینه تولید و صادرات میوه خشک فعالیت میکنند، زیرا در هر فصل تنها میتوان میوههای مخصوص همان فصل را تهیه و خشک کرد. میوههای خشک تهیه شده در آن فصل را نیز باید در همان فصل به فروش رساند، و اگر قصد خشک کردن میوههای خارج از فصل را دارید، به طبع هزینههای بیشتری را باید متحمل شوید. این چنین ریسکها و مشکلات موجب میشود تا افراد کمتری به این حرفه روی بیاورند. علاوه بر نوپا بودن این نوع صادرات، نوسانات بازار ارز نیز از دیگر مشکلات این صنعت به شمار می رود.
1- نوسانات ارزی
یکی از موانع و مشکلات صادرات میوه خشک که امروزه گریبانگیر بسیاری از صادرکنندگان ایرانی است، بیثباتی بازار ارز است. نوسانات موجود در این بازار تاثیرات بسیار سو و نامطلوبی را بر صنعت صادرات همچون صادرات میوه خشک دارد. از آن جایی که امنیتی در بازارهای میوه وجود ندارد و همچنین قیمت ارز نیز دچار نوسانات افزایشی است، بازار میوه تازه و خشک نیز بسیار آشفته است. قیمت میوههایی مانند آناناس کمپوتی، انبه و موز که از جمله میوههای خارجی به شمار می روند، به طبع بالاتر و بیشتر از سایر میوهها است. به همین خاطر با بالا رفتن قیمت دلار افزایش مییابد، اما متاسفانه با کاهش آن پایین نخواهد آمد. همین عامل یکی از موانع و مشکلات کم شدن میوه در این صنعت به شمار می رود.
2- آفتزدگی
از دیگر موارد و مشکلاتی که صادرکنندگان میوه خشک با آن رو به رو هستند، خطر آفتزدگی است. به منظور صادرات این محصولات به خارج از کشور، لازم است که از کانتینرهای دارای یخچال استفاده کرد. از آنجایی که میوههای خشک فاقد مواد افزودنی و نگهدارنده هستند، در صورت قرار گرفتن در معرض گرما، ممکن است دچار مشکل شوند. به همین خاطر حمل و نقل آنها باید توسط کانتینرهای مخصوص انجام شود. امروزه برای تسهیل صادرات این محصولات به صورت مستقیم از واسطهها استفاده میشود. با توجه به شرایط موجود پیشبینی میشود که صادرات میوه خشک در سالهای آینده رونق بسیار خوبی خواهد یافت.
3- عدم شناخت بازار و بازاریابی مناسب
یکی دیگر از موانع صادرات میوه خشک ایرانی، ناشناخته بودن محصولات کشاورزی باکیفیت ایران در بازارهای جهانی است.
شناخت بازار بزرگترین فاکتور در صادرات موفق هر محصول به خارج از کشور است که در مورد میوه و ترهبار با توجه به خاصیت فاسدشدنی آنها این مسئله اهمیت بیشتری خواهد داشت. بنابراین شناخت بازار کشور مقصد یکی از مهمترین کارهایی است که باید انجام گیرد تا روند صادرات به خوبی و با موفقیت صورت گیرد.
به این منظور انجام تحقیقات بازار و پیدا کردن بازارهای مناسب برای صادرات میوه خشک و بعد از آن انجام فعالیتهای بازاریابی در بازارهای هدف میتواند کمک کننده باشد.
بیشتر بخوانید: آموزش صادرات میوه خشک
فرایند صادرات میوه
فرآیند صادرات میوه بسیار حساس و سیستماتیک است، افرادی که در این زمینه فعالیت میکنند باید از قوانین صادرات میوه آگاه باشند تا به چالشها و مشکلات آن دچار نشوند.
مهمترین قوانین صادرات میوه شامل موارد زیر است:
- شناخت و آشنایی با بازارهایی که به راحتی میتوانید محصول مورد نظر خود را ارسال کنید.
- شناخت کامل شرکتی که قرار است محصولات صادراتی به آن تحویل داده شود.
- پرداخت تعرفههای مربوطه برای صادرات میوه
- به یکی از شرکتهای ترخیص کالا مراجعه کنید.
- عقد قراردادهای لازم
- رعایت استانداردهای لازم برای بسته بندی و نگهداری محصولات صادراتی
- اخذ و دریافت تاییدیه از وزارت بهداشت
- اخذ مجوز ترخیص کالا از گمرک
- ممانعت از طولانی شدن زمان ارسال
- هماهنگی با واحد تدارکات
- انجام تحقیقات بازار
- محاسبه هزینههای صادرات میوه
- انجام تبلیغات بسیار حرفهای و هدفمند
- انتخاب یکی از موثرترین روشهای انتقال و جابجایی
بسیاری از باغداران به دنبال راههایی برای صادرات میوه هستند تا با صادرات میوه سود بیشتری کسب کنند که در بسیاری از موارد باعث کاهش عرضه در بازارهای داخلی شده و نهایتا افزایش قیمت آن را به همراه خواهد داشت. البته برنامه دولت تدابیر بلند مدتی برای جلوگیری از این امر تدارک دیده و سعی دارد از افزایش قیمت میوه در کشور جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید: راهنمای شروع صادرات
مشکلات صادرات میوه و مواد غذایی چیست؟
صادرات میوه و مواد غذایی در کل جهان با موانع و مشکلات خاص خود مواجه است؛ مشکلاتی چون رقابت بین صادرکنندگان، تازه و سالم نگه داشتن مواد غذایی در حین حمل و نقل، نوع بستهبندی و… نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا گریبانگیر صادرکنندگان این محصول غذایی شده است. بهتر این است که قبل از ورود به این تجارت بزرگ راهکارهای مقابله با مشکلات و موانع آن را یاد بگیرید.
بازرگانان، به ویژه آنها که تجربه صادرات موادغذایی و میوه را دارند مهمترین مشکلات صادرکنندگان میوه را تازه و سالم نگهداشتن آن میدانند. در سوی دیگر قضیه واردکنندگانی که قصد وارد کردن میوه از ایران را دارند به دنبال بهترین شرکتهای صادرکنندهاند تا میوههایی تازه و استاندارد برای بازار خود تأمین نمایند.
1- حمل و نقل میوه برای صادرات
با توجه به سرعت ارسال کالا، عدم معطلی در مرز و روشهای حمل و نقل مناسب و استاندارد، حدود ۹۰ درصد از کالاها به روش دریایی صادر میشوند. به این ترتیب، اقیانوسها شریانهای حمل و نقل اصلی را برای تجارت جهانی فراهم میکنند. گاهی اوقات مسافت طولانی اهمیت نگهداری مواد غذایی و محصولات کشاورزی را افزایش میدهد. هر شرکت صادرکننده مواد غذایی حداقل یک بار فساد کالاهای خود را تجربه کرده است. تجربه تلخ فساد مواد غذایی باعث شده تا شرکتها هزینه بیشتر برای سالم نگهداشتن محصولات را به جان خریده و از تجهیزات بهروز استفاده کنند.
اما آیا پرداخت این هزینهها برای آنها ضروری است؟ حقیقت این است که میوهها حتی بعد از چیده شدن از درخت نیز به تنفس و رشد خود ادامه میدهند. از همین رو وقتی میوهای به موقع از درخت چیده میشود با ادامه رشد خود ممکن است تا به مقصد که کشور دیگری است برسد له و گندیده شده باشد. از همین رو صادرکنندگان از روشهایی برای خشک و خنک نگهداشتن محیط میوه از لحظه پس از برداشت تا رسیدن آن به بازار هدف استفاده میکنند که البته این استراتژیها به تناسب نوع میوه متفاوت خواهد بود. هرچند برخی از آنها در تمام اقلام میوه دیده میشود، مثلا بدون شک یکی از هزینههای مشترک در حمل و نقل تمام میوهها استفاده از کانتینرهای یخچالی و مجهز است.
2- بستهبندی میوه برای صادرات
میتوان گفت مهمترین مشکل و مانعی که بر سر صادرات میوه ایرانی به کشورهای سودده مثل اروپا و روسیه وجود دارد، عدم بستهبندی مناسب و با کیفیت محصول در ایران است. در گذشتههای دور صادرات این محصولات عموما به صورت فلهای صورت میگرفت که سوددهی خوبی برای صادرکنندگان داشت. اما سالها است که این شیوه صادرات از رونق افتاده و همه چیز به کیفیت بستهبندی و زیبایی و کارایی آن بستگی دارد. حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس که بزرگترین واردکننده میوه از ایران بودند اکنون ضوابط و استانداردهای سختگیرانهای برای این کار در نظر گرفتهاند که صادر کردن میوه را به این کشورها سخت میکند.
3- بقایای کود و سم موجود در میوهها، مشکل صادرات میوه
در واقع باید گفت بعد از مشکل حمل و نقل میوه به بازارهای هدف، کشت ناصحیح میوه و سبزیجات و باقی ماندن بقایای سم یا اضافات کود در بخشهای خوراکی گیاه یکی از معضلات بزرگ صادرات میوه ایران محسوب میشود.
طبق تحقیقی که در دانشگاه فردوسی مشهد انجام و در مجله علوم محیطی به چاپ رسیده، باقیمانده سم دیازینون در خربزههای مناطق مختلف ایران حدود 4 الی 5 برابر و در خیار از 2 تا 6 برابر حد مجاز بوده است. این مسئله به خصوص در صادرات پسته، ایران را به چالش جدی مواجه ساخته به طوری که هر سال بخشی از پسته صادراتی ایران به دلیل وجود بقایای سم و آفتکشها در میوه برگشت میخورد.
این قضیه برگشت خوردن محصول میتواند آسیب زیادی به چهره صنعت کشاورزی کشور ما در سطح جهان وارد کند و چه بسا در صورت تکرار، مشتریان خود را از دست داده و حتی هیچ کشور جدیدی حاضر به خرید محصولات کشاورزی ایرانی مگر با قیمت ناچیز نشود.
راهکارهای رفع موانع و مشکلات صادرات میوه
تصور کنید یکی از این شرایط در نگهداری و حمل و نقل سیب رعایت نشود. مثلا دمای یخچالهای سیب چند درجه افزایش پیدا کند! چه اتفاقی میافتد؟ در واقع با رعایت نکردن اصول در بهترین حالت قسمت زیادی از میوهها پوسیده و غیرقابل استفاده خواهند شد که نتیجتاً علاوه بر ضرر مالی برای صادرکننده، واردکننده نیز با مشکلاتی مواجه خواهد شد. به همین دلیل باید تدابیری برای کاهش هزینهها یا افزایش سود حاصل از صادرات میوه اندیشیده شود.
بیشتر بخوانید: 10 راهکار برای بازاریابی بینالمللی
1- شرکتهای صادرکننده میوه
به دلیل حساسیت مواد غذایی از جمله میوهها، اکثر شرکتها نمیتوانند هزینههای بالای نگهداری محصولات غذایی صادراتی را بپردازند، بنابراین از سود بالای آن صرف نظر میکنند. متقابلا، شرکتهای بزرگی وجود دارند که قادرند این میوههای حساس را با سلامت کامل و کیفیت بالا صادر کنند. بنابراین یکی از روشها که میتواند هزینههای حمل و نقل و نگهداری از میوهها تا رسیدن به بازار هدف را کاهش دهد، کمک گرفتن از این شرکتهاست. هرچند همان طور که گفته شد، این کار سود حاصل از صادرات را برایتان کاهش خواهد داد.
2- بستهبندی میوه برای صادرات
لازم است ما نیز خود را با پیشرفتهای دنیا تطبیق داده و به جای صادرات فله، محصولاتمان را به صورت فراوری شده در بستهبندیهای شکیل به فروش برسانیم. اما توجه به این نکته نیز ضرورت دارد که دنیا علاوه بر میوه خشک و یخ زده به میوه تازه نیز نیاز دارد و صد البته که نیاز به میوه تازه نسبت به میوه خشک یا یخ زده بسیار هم بیشتر است. پس چرا با بستهبندی شکیل متناسب با میوههای تازه یک ارزش افزوده برای محصولاتمان ایجاد نکرده و آنها را با قیمت بالاتری به فروش نرسانیم؟ در حالی که قیمت فروش این نوع محصولات، هزینههای آنها را جبران کرده و به نوعی این کار برگشت سرمایه خوبی خواهد داشت.
3- آموزش کشاورزان
اگر قصد صادرات میوه را دارید بهتر است خودتان دست به کار شوید و از روشهای کشت و پرورش میوههای خوش رنگ، هماندازه، مغذی و بدون بقایای سموم و کود اضافی مطلع شوید. سپس این اطلاعات را در اختیار کشاورزانی که قصد خرید محصولاتشان را دارید قرار دهید تا در نهایت محصولاتی دریافت کنید که از طرف کشور واردکننده برگشت نخورند.
حتی شما به عنوان خریدار محصولات میتوانید این شروط را برای خرید محصولات باغی و کشاورزی پیش از عقد قرارداد با کشاورز و باغدار در میان بگذارید و ابتدا تعدادی از میوهها را در آزمایشگاه تست کرده و در صورت استاندارد بودن خریداری نمایید. به این ترتیب دیگر وقت و هزینههای اضافی بابت مذاکره با کشور واردکننده و انتقال محصول برای آزمایش به کشور خارجی بابت محصولی که برگشت خواهد خورد نخواهید شد و از سالم بودن و باکیفیت بودن محصولات در همان ابتدا اطمینان حاصل میکنید.
4- صادرات میوه خشک یا یخ زده
روش دیگر خشک کردن یا منجمد کردن میوهها و بعد از آن رساندن آنها به بازار هدف است. این استراتژی البته هزینههای اولیه زیادی میطلبد، برای مثال نیاز به بستهبندی مناسب، دستگاههای منجمد کردن یا خشک کردن میوهها و…. اما از آنجا که یک محصول فراوری شده را به بازار هدف ارسال میکنید میتوانید آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانید. به علاوه اینکه از ریسک فاسد شدن میوهها و ضررهای ناشی از آن در امان خواهید ماند.
برتریهای ایران در تجارت میوه
ایالات متحده همواره به عنوان بزرگترین صادرکننده مواد غذایی و کالاهای کشاورزی در جهان شناخته شده است و به عنوان صادرکننده سیب، نقش پر رنگی در تجارت جهانی دارد. پیش بینی میشود تا سال ۲۰۵۰ بیش از نیمی از جمعیت جهان برای صادرات مواد غذایی به کشورهای دیگر وابسته باشند. با این حال ایران به دلیل آب و هوای چهار فصل و موقعیت جغرافیایی خوبی که از نظر مسافت زمانی با دیگر کشورها در جهان دارد یکی از صادرکنندگان میوههای مرغوب در خاورمیانه در آن سوی کره زمین به حساب میآید.
همانطور که قبلا ذکر شد، بیش از ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام میشود. ایران دارای موقعیت استراتژیک متصل به دریا از شمال و جنوب بوده و همواره یکی از صادرکنندگان مواد غذایی به سایر کشورهای همسایه به شمار آمده است.
بیشتر بخوانید: راهنمای تنظیم بارنامه دریایی
جمع بندی
با وجود مشکلات صادرات میوه خشک و میوه تازه ایرانی، توجه به این نکته ضرورت دارد که هیچ یک از این موانع لاینحل نبوده و اتفاقا راهکارهایی بسیار ساده دارند. بنابراین کشاورزان به عنوان تولیدکننده محصول و همچنین صادرکنندگان میتوانند بدون نگرانی از مشکلات صادرات میوه در ایران، صرفا آگاهی و اطلاعات خود را از قوانین صادرات میوه در سطح جهان بالا برده و با توجه به راهکارهای جهانی و بهروز اقدام به رفع موانع نمایند. به این ترتیب نه تنها مشکلی در این راه مانع ایشان نخواهد بود بلکه میتوانند محصولات خود را با قیمتی بسیار بالاتر از گذشته به فروش رسانده و خود را به عنوان یک برند بینالمللی معتبر در بین دیگر رقبا به دنیا معرفی نمایند.
هر سوالی در خصوص صادرات این محصول پر سود دارید در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید، کارشناسان ما در اولین فرصت به شما پاسخ خواهند داد.
به این نوع مقالات علاقه دارید؟
در خبرنامه ما عضو شوید تا مطالب مشابه را در ایمیل خود دریافت کنید.
4 پاسخ
مفید، جامع و کامل و عالی بود. ممنون
خواهش می کنم
تمام تلاش ما اینه که اطلاعات مفیدی در اختیار کاربرانمون قرار بدیم
البته پیدا کردن کانتینر یخچالی مهم ترین عامل به حساب میآید.
بله، از اونجا که مهمترین مشکل صادرات میوه خراب شدن اونهاست، حتما باید با کانتینر یخچالی مناسب و استاندارد حمل بشن