همان طور که هر سال در صنعت مد یا لباس مدل خاصی مطرح شده و سیل طرفداران را به سمت خود جذب می‌کند، در صنعت بازاریابی محصول یا خدمات نیز ترندهای مصرف کنندگان دائما در حال تغییرند. با ردیابی ترندهای جهانی مصرف کنندگان در هر سال می‌توانید متوجه شوید امسال مصرف کنندگان به چه مواردی اهمیت می‌دهند، رفتارشان چه تغییراتی خواهد داشت و این تغییر رفتار چه اثراتی بر کسب و کار شما می‌گذارد.
ما در این پست 6 ترند جهانی مصرف کنندگان در بازارهای صادراتی را معرفی کرده و با بیان ویژگی‌های هر ترند، به اثر آن بر رفتار مصرف کنندگان و کسب و کارها پرداخته و پیشنهادهایی استراتژیک در همان راستا ارائه خواهیم کرد.
ترندهای مصرف کنندگان در بازارهای جهانی
سالی که گذشت با تغییرات خوب و بد زیادی همراه بود. بدون شک پاندمی کرونا ویروس اثر قابل توجهی بر همه ما گذاشت و باعث ظهور عادت‌هایی متناسب با شرایط جدید شد. باید گفت عادت‌های مصرفی و نوعی که اوقاتمان را سپری می‌کنیم دیگر هرگز به آنچه در گذشته بود باز نمی‌گردد. به همین تناسب، کسب و کارها نیز باید خودشان را با شرایط جدید مصرف کنندگان وفق داده و حتی گاهی با آنچه در زندگی مشتریانشان می‌گذرد درگیر شوند.
بدون شک همه ما قصد داریم دنیا را به جای بهتری تبدیل کنیم؛ چه برای خودمان و چه برای مشتریانمان. میخواهیم دنیا جایی امن و راحت باشد، چه از درون و چه از بیرون. به همین منظور تا جایی که بتوانیم با اضطراب و آشفتگی مبارزه می‌کنیم و به دنبال راهکارهای پایدار و کلی برای مقابله و تطبیق خودمان با تغییرات و شرایط جدید هستیم.
بزرگ‌ترین نیروهایی که ترندهای مصرف کنندگان را هدایت می‌کنند، سازگاری و انعطاف پذیری‌‌اند که بنابر رویدادهای سال گذشته به نیاز اساسی مصرف کنندگان تبدیل شده اند. بر همین اساس، تمام ترندهایی که در اینجا به آن‌ها خواهیم پرداخت نیز ناشی از وقوع پاندمی هستند تا فردای بهتری برای مردم این کره خاکی رقم بزنند.
۱- توجه مصرف کنندگان به ارزش‌ها
این روزها با بیشتر شدن اهمیت محیط زیست و تأثیر آن بر سلامتی، مردم به ارزش‌ها اهمیت بیشتری می‌دهند. بر همین اساس شرکت‌های تولیدکننده نیز باید در تولید محصولاتشان به این ارزش‌ها احترام بگذارند. ارزش‌هایی چون حقوق بشر، حفظ محیط زیست و… که در محصول نهایی به چشم نمی‌خورند اما در پشت صحنه کار می‌توانند اثرات مهمی بر کیفیت زندگی مردم کره زمین داشته باشند.
امروز شاهد توجه بیشتر مردم به برندهایی هستیم که استفاده حداقلی از پلاستیک را در دستور کار خود قرار داده اند. در واقع بروز کووید-۱۹ و به خطر افتادن حیات بر نیازهای مردم و عادات خریدشان اثر گذاشته است. در این میان برندهایی که اولویت‌های مردم را بر سود خود ترجیح داده و به نگرانی‌های آن‌ها اهمیت می‌دهند شانس بیشتری برای برنده شدن (فروش) خواهند داشت.
در نمودار زیر عکس العمل مردم نسبت به کووید-۱۹ را در رفتارهایشان مشاهده می‌کنید:
تجارت بهتر، دنیای بهتر
با تغییر نگرش مصرف کنندگان به نظر می‌رسد شرکت‌ها باید فلسفه خود را تغییر داده و بیشتر به ارزش‌های انسانی توجه نمایند. در همین راستا، اقدامات صورت گرفته در خصوص ایجاد امنیت شغلی برای کارمندان و شرکا یا هر فعالیت زیست محیطی دیگر باید به گوش مصرف کنندگان برسد و شرکت به نوعی خود را به عنوان یک فعال زیست محیطی و دوستدار حقوق بشر به مصرف کنندگان بشناساند.
مصرف کنندگان نیز ترجیح می‌دهند از چنین شرکت‌هایی خرید کنند تا به این ترتیب چرخه زندگی خود را تضمین نمایند. بنابراین لازم است در این جهت هدفمند عمل کرده و اعتماد مشتریان خود را جلب کنید.
۲- مصرف کنندگان جدید به دنبال راحتی
بدون شک یکی از ترندهای مصرف کنندگان بعد از ظهور ویروس کرونا ترس از بیماری است. اکنون مصرف کنندگان به دلیل محدودیت‌های رفت و آمدی و خریدهای اینترنتی عادت کرده‌اند که محصولات مورد نیازشان همیشه در دسترسشان باشند و کسب و کارها باید به سرعت خود را با این تغییر وفق دهند. راحتی باید از خانه‌های مردم و از زمان خرید شروع شود. به این منظور شما باید تمام کانال‌های خرید را برای مشتریانتان ایجاد کنید تا ایشان بتوانند به سهولت و در هر زمانی خرید خود را انجام دهند.
یکی دیگر از مصادیق جدید راحتی که به ترند جهانی مصرف کنندگان تبدیل شده، قابلیت برنامه ریزی است. اکنون زمانی است که مصرف کنندگان باید برای کارهایی که در گذشته می‌توانستند همزمان انجام دهند به طور جداگانه وقت بگذارند. مثلا در گذشته می‌توانستند با دوستانشان به خرید بروند، هم خرید کنند و هم دیداری با دوستان داشته باشند و همان‌جا نیز یک نوشیدنی سفارش دهند. اما اکنون با محدودیت‌های کرونایی، کسب و کارها باید بکوشند تا همین سطح از راحتی را از طریق کانال‌های دیجیتالی در اختیار مشتریانشان قرار دهند.
در واقع کرونا دیجیتالی شدن کسب و کارها را سرعت بخشیده. البته استفاده از کانال‌های دیجیتالی در نسل‌های مختلف متفاوت است. به همین دلیل باید هنگام ورود به این عرصه به سن مشتریانتان توجه داشته باشید و بر اساس نوع استفاده ایشان، روش‌های مناسب را برای برقراری انتخاب برگزینید. برای مثال جوان تر‌ها تعاملات دیجیتالی را ترجیح می‌دهند، در حالی که افراد مسن‌تر (اکثرا بالای ۶۰ سال) تمایل دارند از طریق یک شماره تماس با فرد مسئول صحبت کنند.
QR کدها
استفاده از کدهای QR نیز می‌تواند در برخی فروشگاه‌ها کمک‌کننده باشد. با قرار دادن این کدها می‌توانید فهرست کالاهای موجود را در دسترس مشتریانتان قرار داده یا به ایشان اجازه دهید خودشان بدون برخورد با مسئول صندوق یا ایستادن در صف انتظار پرداخت را انجام دهند.
تصاویر مجازی
یکی دیگر از گزینه‌ها استفاده از تصاویر مجازی برای برقراری ارتباط مستقیم با مشتریان است که در برخی فروشگاه‌های بریتانیا مورد استقبال قرار گرفت. با این روش می‌توانید مشتریانی که در کانال‌های دیجیتالی به دنبال خدمات مورد نیازشان راه را گم می‌کنند راهنمایی کنید.
اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی
استفاده از اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. این تکنولوژی در دوران کرونا در تمام زمینه‌های آموزش، ورزش، کار کردن و برقراری ارتباط به کمک مردم آمده است. شرکت‌هایی که از روش‌های جدید موجود برای برقراری ارتباط با مشتریانشان استفاده می‌کنند می‌توانند به طیف وسیع‌تری از مخاطب دسترسی داشته باشند. بکارگیری واقعیت مجازی می‌تواند برای معرفی محصول، به وجود آوردن تجربه سفر مجازی، برگزاری کنفرانس و… مفید واقع شود.
۳- فرهنگ سرویس دهی ۲۴ ساعته
از روزی که همه‌گیری ویروس کرونا مردم را خانه‌نشین کرد، این سبک جدید زندگی علاوه بر اینکه چالش‌هایی را برای مصرف کنندگان به وجود آورد، در عین حال فرصت‌های خوبی نیز با خود به همراه داشت. انجام کارها از راه دور فرصت بیشتری در اختیار افراد قرار داده و زندگی را انعطاف پذیرتر کرده است. اکنون مردم می‌توانند خودشان تنظیم کنند که چه ساعتی را به چه کاری اختصاص دهند. این سبک جدید زندگی فرهنگ سرویس‌دهی ۲۴ ساعته را از سوی شرکت‌ها می‌طلبد.
اکنون مشتریان نیاز دارند تا بتوانند به صورت شبانه‌روزی در هفت روز هفته با شرکت مورد نظرشان تماس بگیرند، سوالاتشان را بپرسند یا از خدمات آموزشی، سرگرمی و… در منزلشان استفاده نمایند.
مسلما این بازی با زمان حتی بعد از تمام شدن دوران کرونا جزء عادت‌های مصرف کنندگان باقی خواهد ماند. بنابراین شرکت‌ها برای تضمین حضور خود در میدان رقابت باید به این مسئله توجه داشته و راهکار مناسبی برای آن ارائه دهند.
۴- افزایش ابراز نارضایتی و ناراحتی مردم در برابر سیاسیون
تعصب و سوءتفاهم‌ها می‌توانند باعث بروز بحران و هرج و مرج شوند. این همه توجه به راحتی‌های فردی و رنج‌هایی که به مردم تحمیل شده می‌تواند باعث شود که نیازها و خواسته‌های خود را در وهله اول قرار دهند.
در این میان شرکت‌ها نیز می‌توانند از این مشتریان ناراضی و شاکی در جهت بازاریابی خود استفاده کرده و در شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های مختلف تریبونی در اختیار ایشان قرار دهند تا بتوانند حرفشان را بزنند، حتی شاید سوءتفاهماتی که باعث ایجاد نارضایتی‌ها شده در این مکالمات برطرف شوند.
در سال‌های اخیر خشم نسبت به دولت‌ها افزایش پیدا کرده و نظریه Conspiracy -که به تأثیر دولت در تمام حوادث و وقایعی که رخ می‌دهد معتقد است- نیز بر این خشم دامن زده. در نظرسنجی که انجام شده تنها ۱۷٪ از مردم امریکا به دولت اعتماد دارند. این رقم در شیلی ۵٪ است و با وجود اعتراضات خیابانی پاریس، هنگ کنگ، پورتلند و دیگر کشورها می‌توان به وضعیت خشم مردم نسبت به دولت در آن‌ها پی برد.
بنابراین صاحبان مشاغل امروز باید بدانند که قرار است به مشتریانی با چه ذهنیتی خدمات دهند. برای مثال برند فرانسوی هرمس به خوبی از این خشم استفاده کرد و با شعار «انتقام با خرید» – به منظور خرید بیش از حد بعد از چند ماه حبس بودن در خانه- توانست فقط در یک روز ۲. ۷ میلیون دلار فروش داشته باشد.
همانطور که مشاهده کردید با استفاده از ترندهای مصرف کنندگان می‌توانید تکان بزرگی به کسب و کارتان دهید. اینجاست که اهمیت توجه به این ترندها مشخص می‌شود.
می‌توان از این خشم در بازاریابی به کمک واقعیت مجازی و طی یکسری بازی‌های دنباله‌دار استفاده کرد.
۵- وسواس در مورد امنیت و سلامتی
هر نوع تماس یا حضور در اماکن عمومی می‌تواند منبع ویروس کرونا باشد. مردم نیز برای در امان ماندن هرچند تجارت و خرید و فروش را تعطیل نکرده‌‌اند اما آن را از راه‌های مطمئن‌تر انجام می‌دهند.
حتی در کشورهایی که واکسن زده‌‌اند و محدودیت‌ها برداشته شده، با توجه به عدم اطمینان از اثر واکسن بر سویه دلتا و دلتا پلاس، هنوز مردم با احتیاط به یکدیگر نزدیک شده و ترجیحاً به جز به نزدیکان خود به افراد غریبه نزدیک نمی‌شوند.
ترس از مبتلا شدن، عادات بسیاری از مردم را در سراسر جهان تغییر داده، به طوری که طبق آمار، تعداد دفعات استریل کردن دست در قاره‌های مختلف به شدت افزایش پیدا کرده و در همین راستا فروش محصولات ضدویروس و ضدعفونی کننده سیر صعودی پیدا کرده است.
به همین منظور صاحبان کسب و کارها باید همگام با مردم حرکت کرده و با حذف پول کاغذی، رعایت فاصله گذاری و حفظ بهداشت یک تصویر قابل اعتماد برای برند خود در اذهان مشتریان بسازند.
6- فضای جدید کاری در خانه و نیازهای جدید
سالی که گذشت معنای تازه‌‌ای به محیط کاری بخشید و مطمئنا بر زندگی مردم اثر گذاشت؛ از طرز لباس پوشیدن تا تکنولوژی، عادات غذایی و…. در این شرایط مصرف کنندگان به دنبال روشی برای شروع و خاتمه روزهای کاری خود و مدیریت زمانشان هستند. دورکاری حتی بر نحوه خرید کردن کارمندان و مکانی که از آن خرید می‌کنند نیز اثر می‌گذارد. عدم تحرک و گذراندن اکثر اوقات در خانه نیز مشکل دیگری است که می‌تواند منجر به اضافه وزن و بیماری‌های مرتبط با آن شود.
در این میان مدیران باید نیازهای ارتباطی و تعادل زندگی کاری کارمندانشان را حمایت کنند. با درک مزایا و مشکلات دورکاری، شرکت‌ها می‌توانند بهترین خدمات را به مشتریانشان ارائه دهند.
برای مثال در این دوران انتظار می‌رود فروش وسایل ورزشی که در منزل قابل استفاده هستند رشد خوبی داشته باشد. در واقع این فرصت بسیار خوبی برای تبلیغ و فروش این نوع محصولات به شمار می‌رود. به علاوه با توجه به مشکلات مطرح شده، شرکت‌ها باید خانواده‌ها یا افرادی را هدف بگیرند که نیاز به برقراری روابط انسانی دارند و با رعایت پروتکل‌ها به وسیله ابزار هوش مصنوعی، فعالیت‌های گروهی، مدیریت زمان فردی و ارتباطات اجتماعی این نیاز آن‌ها را برطرف نمایند.
هم‌چنین می‌توان بر تسهیلات بعد از کار تمرکز کرد و یک روتین برای کارمندان دورکار ایجاد کرد، مثل عادت به نوشیدن یک نوشیدنی بعد از کار، ارتباط با همکاران با استفاده از تکنولوژی‌های رسانه‌های اجتماعی و مواردی مشابه.
