گیلاس و آلبالو دو محصول پرطرفدار با فرآوردههای خوشمزه و متنوع، بدون شک میتوانند به خوبی بازار را در دست بگیرند. اتفاقا صادرات گیلاس در جهان نیز بازار گرمی دارد و در این میان خوشبختانه ایران نیز جایگاه خوبی از نظر تولید این میوههای تابستانی داشته و توانسته جایگاه پنجم را برای تولید گیلاس و جایگاه چهارم را برای تولید آلبالوی تازه در جهان به خود اختصاص دهد. این یعنی بازرگانان ایرانی میتوانند از این موقعیت عالی استفاده کرده و میوه تازه یا فراوردههای آن را به کشورهای مصرف کننده و متقاضی که چین بزرگترین آن هاست صادر نمایند.
بیشتر بخوانید: صادرات گل و گل رز در ایران و جهان
الزامات کیفی برای صادرات گیلاس و آلبالو
در جهان، گیلاسِ تازه بیشتر از آلبالوی تازه مورد اقبال عمومی قرار گرفته؛ شاید به این دلیل که مردم جهان ترجیح میدهند آلبالو را بیشتر به صورت فراوری شده، به شکل کمپوت، مربا، تارت و… مصرف کنند.
گیلاس و آلبالو نیز مانند بسیاری از انواع درختان و میوهها دارای واریتهها و گونههای متنوعی هستند که در تجارت به کار میآیند. اما دستهبندیهای استاندارد جهانی بر اساس واریتههای محصولات انجام نمیشود؛ بلکه تازه بودن یا یخ زده بودن، میزان درشتی و کیفیت محصول است که آنها را در درجههای مختلف استاندارد قرار خواهد داد.
در سیستمهای بین المللی برای آلبالوی تازه از HS کد ۰۸۰۹۲۱ و برای گیلاس تازه از HS کد ۰۸۰۹۲۹ استفاده میشود.
تجارت گیلاس و آلبالو در جهان
طبق اعلام سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO)، بزرگترین تولیدکنندگان گیلاس در جهان ترکیه با سهم ۲۵.۸٪ و بعد از آن امریکا، شیلی و ازبکستان هستند. اما جالب است بدانید الزاما بزرگترین تولیدکنندگان یک محصول، بزرگترین صادرکنندگان آن نیستند. گاهی کشورها محصول را به مصرف داخلی رسانده یا به دلیل سیاستهای متفاوت صادر نمیکنند. گاهی نیز به دلیل مدیریتهای اشتباه قادر به صادرات آن نیستند.
ایران از نظر تولید گیلاس در جهان با سهم ۴. ۹ درصدی در جایگاه پنجم جهان قرار گرفته.
بزرگترین صادرکنندگان گیلاس تازه چه از نظر ارزش صادرات و چه از نظر درصد سهم بازار در سال ۲۰۲۰ به ترتیب عبارتاند از شیلی، هنگ کنگ، امریکا و ترکیه. ارزش صادرات گیلاس در جهان مجموعا ۳۴۲۰ میلیون دلار است.
صادرات گیلاس در جهان روند افزایشی داشته؛ اما متأسفانه در ایران به دلیل کاهش برداشت محصول، روند تولید طی سالهای اخیر نزولی بوده است.
خریداران گیلاس یا به عبارت دیگر عمده واردکنندگان گیلاس تازه نیز کشورهای چین، هنگ کنگ و آلمان هستند. البته چین به تنهایی تقریبا نیمی از گیلاس صادراتی جهان را خریداری میکند؛ در واقع سهم چین در بازار واردات گیلاس جهان ۴۲.۳٪ است و ۱۶۴۴ میلیون دلار برای آن هزینه میکند.
در زمینه تولید آلبالو نیز بر اساس اعلام FAO به ترتیب سه کشور ترکیه، اوکراین و لهستان در صف اول تولید آلبالوی جهان قرار دارند و بعد از آنها ایران در جایگاه چهارم نشسته است.
ایران از نظر تولید آلبالو با سهم ۸.۸۴ درصدی در جایگاه چهارم جهان قرار گرفته.
در مورد آلبالو نیز همانند گیلاس و بسیاری از محصولات دیگر، بزرگترین تولیدکنندگان در لیست بزرگترین صادرکنندگان قرار ندارند. بزرگترین صادرکنندگان آلبالوی تازه عبارتند از امریکا، صربستان، مجارستان و اسپانیا. جالب است بدانید کشور ترکیه تا رتبه دهم دیده نمیشود و کشور امریکا با اختلاف فاحشی در صدر فهرست قرار دارد به طوری که ارزش صادرات امریکا ۲۸.۲۷ میلیون دلار و ارزش صادرات صربستان ۱۰.۷ میلیون دلار گزارش شده و این اختلاف صرفا به دلیل کیفیت بالای محصولات امریکاست؛ چراکه امریکا توانسته تنها با صادرات ۳۷۵۵ تن آلبالوی تازه به این مبلغ دست یابد و صربستان ۱۳۶۹۳ تن آلبالو صادرات داشته است. از اینجا میتوان به اهمیت کیفیت محصولات در صادرات پی برد.
لازم به ذکر است، ارزش صادرات آلبالوی تازه در کل جهان ۹۵.۳ میلیون دلار است که نسبت به ارزش صادرات گیلاس رقم ناچیزی است و نشان از کم بودن تولید آلبالو در کل جهان دارد.
اگر سال استثنایی 2017 را در نظر نگیریم، صادرات آلبالو در جهان روندی نسبتا ثابت داشته؛ با این حال روند تولید آلبالو در ایران صعودی بوده و این فرصت مناسبی را برای ایران فراهم میکند تا با امکانات موجود سهم بزرگتری در بازارهای جهانی بر عهده بگیرد.
آلمان در زمینه آلبالو نیز واردات خوبی دارد و با اختصاص ۱۶.۳۷۸ میلیون دلار برای واردات آلبالوی تازه در صدر فهرست واردکنندگان این محصول قرار گرفته. بعد از آن سنگاپور و عربستان صعودی از بزرگترین واردکنندگان آلبالوی تازه هستند.
صادرات گیلاس و آلبالو در ایران
همان طور که گفته شد، ایران از نظر تولید گیلاس در جهان با سهم ۴.۹ درصدی و از نظر تولید آلبالو با سهم ۸.۸۴ درصدی در جایگاههای پنجم و چهارم جهان قرار گرفته.
در حال حاضر ایران برای گیلاس ۰.۲۸٪ از سهم صادرات جهان را به خود اختصاص داده که با توجه به اختلاف فاحش میان سهم جهانی ایران در تولید و صادرات میتوان به ظرفیتهای فعالیت در این عرصه پی برد.
اما بهترین زمینه برای فعالیت کجاست و چگونه میتوان از این فضای مناسب برای بهبود کسب و کار خود و رشد اقتصادی کشور استفاده کرد؟
از میان مقصدهای صادراتی فعلی ایران، بیشترین سهم را روسیه دارد که خریدار بیش از ۹۰٪ از کل صادرات گیلاس ایران است. امارات متحده عربی و جمهوری آذربایجان نیز از مقاصد بزرگ بعدی صادرات ایران محسوب میشوند.
در مورد آلبالو نیز قضیه فرق چندانی ندارد. مجددا روسیه با اختلاف جایگاه نخست را در واردات آلبالوی تازه از ایران کسب کرده و کشورهای کویت، بحرین و جمهوری آذربایجان بعد از آن قرار دارند. در مجموع صادرات گیلاس ایران ۲۲۹۲۰ میلیون دلار و صادرات آلبالو تازه ایران ۶۹۸۰ میلیون دلار بوده است.
بازارهای بالقوه صادراتی
به طور کلی به دلیل کاهش بازدهی محصولات گیلاس، حجم تولید گیلاس در ایران کاهش داشته و طی سالهای اخیر روندی نزولی نشان میدهد که البته با روند صعودی تولید آلبالو، مجموع تولید آلبالو و گیلاس کشور مقدار نسبتا ثابتی باقی مانده است. بدون شک این مسئله باید در برنامهریزیهای صادراتی مورد توجه قرار بگیرد.
بهترین و سادهترین بازارهای صادراتی برای ایران معمولا کشورهای همسایه و شرکای تجاری مانند چین هستند. بر اساس بررسیهای تیم تحقیق و توسعه سولوتیس، ایران به صورت بالقوه ظرفیت در دست گرفتن ۴۶.۶٪ از بازار گیلاس و ۲۷.۲٪ از بازار آلبالو جهان را در دست دارد و این فرصت خوبی است که بازرگانان با فعالیت در این زمینه نه تنها برای خود سود خوبی به دست آورند بلکه کشور را به رشد اقتصادی خوبی برسانند.
در این زمینه توجه شما را به جدول زیر جلب میکنم:
جمع بندی
در پایان توجه شما را به چند نکته جلب میکنم:
- حتی با وجود سیر نزولی تولید گیلاس در طی سالهای اخیر در کشورمان، به دلیل تفاوت فاحش میان ارزش صادرات فعلی و صادرات بالقوه، کشاورزان و بازرگانان میتوانند به پر کردن این خلا فکر کنند و با روشهایی که میشناسند سود خالص خود را از این کسب و کار افزایش دهند. به خصوص که بسیاری از کسب و کارهای کوچک و متوسط برای افزایش سود کسب و کار خود به بازازهاری بینالمللی ورود پیدا میکنند.
- حتی کشاورزان، خود میتوانند به صادرات گیلاس و آلبالو ورود کرده و با حذف واسطهها سود بیشتری به دست آورند.
- فراموش نکنید، همان طور که در مورد کشور امریکا مشاهده شد، افزایش کیفیت در افزایش سود خالص نقش بسزایی ایفا میکند. لذا کشاورزان محترم میتوانند با بهرهگیری از دانش مهندسین کشاورزی به بهبود کیفیت محصولاتشان اهمیت داده و به این ترتیب درجه کیفی محصولات از نظر استانداردهای بینالمللی و ارزش واحد محصولاتشان را بالا ببرند.
- در این مسیر همچنین میتوانید از شرکتهای مشاوره صادرات نیز کمک بگیرید تا شما را در راه پیدا کردن مشتری خارجی و ارسال محصول به بازارهای هدف یاری نمایند.
